تعاريف و سنخ‌شناسي كارآفريني و خود اشتغالي زنان دانش‌آموخته آموزش عالي، شاغل در شهر تهران

پژوهش حاضر كوششي است به منظور سنخ‌شناسي زنان كارآفرين و خود اشتغال دانش‌آموخته شاغل در شهر تهران كه در حوزه پارادايم تحليلي ـ برساختي، با استفاده از روش پديدارشناسانه، رويكرد «تفهمي ـ تحليلي» و رهيافت طبيعي‌گرايي زمينه‌اي (اميك ـ اتيك)، و در بخش سنخ‌شناسي از رويكرد «توصيفي ـ تحليلي» بهره گرفته شده است. ابزار گردآوري داده مصاحبه عميق و نيمه‌ساختار يافته است كه با مشاركت 52 تن از زنان كارآفرين، خود اشتغال و مطلّعين در اين حوزه انجام شده است. لذا در طول اين مسير پس از دريافت تعريف مفهومي و عمليِ كارآفريني و خود اشتغالي از منظر مشاركت‌كنندگان و سعي در ادراك نگرش آنها در خصوص شاخص‌هاي كارآفريني، در مورد حصول سنخ‌بندي‌هاي ممكن براساس ويژگي‌هاي افتراقي نيز تلاش شده است. نتايج حاكي از اين است كه از نگاه مشاركت‌كنندگان، در جامعه‌اي با فرهنگ سنتي، زنان خود اشتغال به دليل نوآوري در «كليشه‌هاي نقشِ اشتغال» و پذيرش ريسك «حضور اجتماعي، فعاليت اقتصادي و تعارض نقش» كارآفرين محسوب مي‌شوند. كارآفرينان نيز بر اساس شاخص‌هاي گوناگوني دسته‌بندي مي‌شوند كه عبارتند از: 1- بر حسب شرايط فرصتي، شامل «فرصت‌ياب، فرصت‌ساز و تبديلي»، 2- بر حسب زمينه اشتغال شامل «صنعت، تجارت و خدمات»، 3- بر حسب حوزه فعاليت شامل «علمي ـ فرهنگي» و «اقتصادي ـ- اجتماعي»، 4- بر حسب نوع كارآفريني، شامل «آموزشي ـ پژوهشي» «اجتماعي ـ اخلاقي»، «انگيزشي ـ حمايتي»، «واسطه‌اي ـ انتقالي»، «اقتصادي ـ بهره‌ور»، «چندبُعدي ـ تكويني» ، 5- بر حسب جهتِ انگيزه و هدف، شامل «خودمحور، دگرمحور، تعاملي، عام‌محور»، 6- بر حسب نتيجه كارآفريني به دسته‌هاي «خود اشتغال و اشتغال‌زا» تقسيم مي‌شوند.