زنان مهاجر افغانستاني در تهران: تجربه‌هاي زيسته و دسترسي به امكانات

شمار زيادي مهاجر افغانستاني طي چند دهۀ گذشته براي زندگي بهتر يا كار و كسب درآمد در ايران ساكن شده‌اند. آنان پس از سال‌ها حضور در ايران توانسته‌اند تا حدي جاي خود را به عنوان اقليتي با اشتراكات فرهنگي در شهرها و روستاهاي كشور پيدا كنند. اما بيشتر افغانستاني‌ها علي‌رغم حضور طولاني مدت و تلاش‌هايي كه براي ارتقاء شرايط خود كرده‌اند در گروه‌هاي حاشيه‌اي و محروم جامعه ايران قرار گرفته‌اند. اين مطالعه با بهره‌گيري از مفاهيم شهروندي، تبعيض‌هاي چندگانه و طرد و ادغام به تحليل وضع رفاهي و اجتماعي زنان مهاجر افغانستاني در تهران مي‌پردازد. طي پژوهش ميداني، از روش كيفي براي فهم شرايط زنان مهاجر افغانستاني در محلات محمودآباد، فرحزاد و باغ آذري در شهر تهران استفاده شده ‌است. به طور مشخص، 20 مصاحبه با زنان افغانستاني و 5 مصاحبه با فعلان مدني اين حوزه انجام شده و نتايج آن‌ها مورد تحليل قرار گرفته ‌است. در اين مقاله، ابتدا ساختار خانوادگي، تحصيلات و اشتغال مهاجران براساس منابع و داده‌هاي آماري اين حوزه و يافته‌هاي پژوهش در سه محله توصيف و تحليل مي‌شود. سپس، دسترسي محدود زنان مهاجر افغانستاني به خدمات رسمي در كنار وضع شهروندي آنان مورد بحث قرار مي‌گيرد. سرانجام، سازوكارهاي مواجهۀ آنان با وضع موجود در پيوند با فرايندهاي طرد و ادغام برجسته مي‌شود، كه عمدتاً شامل دسترسي به خدمات ارائه‌شده از سوي موسسات غيردولتي و خيريه‌ها است.