فهم به مثابه امر ذهني از منظر ويتگنشتاين متأخر

بخش قابل توجهي از نظرات ويتگنشتاين متأخر درباره چيستي فهم است. ويتگنشتاين براي بررسي چيستي فهم و بحث ايجابي خود از فهم، ابتدا نشان مي‌دهد كه فهم چه نيست. از نظر او، در عرف، فهم يك احوال ويژۀ ذهني دانسته مي‌شود كه سرچشمه كاربرد صحيح است. وي معتقد است كه فهم يك امر ذهني نيست. منظور او از اينكه فهم امر ذهني نيست، اين است كه فهم نه يك تجربۀ ذهني، نه يك حالت ذهني، نه يك فرآيند ذهني و نه نوعي استعداد/ تمايل مغز است. در اين مقاله ضمن بررسي نظر ويتگنشتاين دربارۀ اينكه چرا فهم هيچ‌كدام از سه امور ذهني (تجربه، فرآيند و حالت ذهني) گفته شده در بالا نيست به ارزيابي نظر ويتگنشتاين پرداخته شده و نشان داده مي‌شود كه مي توان از منظرهاي گوناگون دربارۀ اين ادعا كه فهم يك حالت، فرآيند يا تجربۀ ذهني نيست، اعتراض كرد. به عبارت بهتر، نشان خواهم داد كه ويتگنشتاين موفق نشده است كه نشان بدهد فهم يك امر ذهني نيست.