بررسي سبك شناختي دنياهاي محتمل در داستان عرفاني دقوقي از مثنوي مولانا

بيان مسئله: در سبك‌شناسي شناختي، نظريه دنياهاي محتمل براي درك پيرنگ‌هاي متضاد و متناقض روايت‌ها به كار مي‌رود. اصول اين نظريه نوع خوانش روايت ادبي و تأثيرات متقابل متن و خواننده را تبيين مي‌كند. روايت‌شناسي دانشي بينارشته‌اي است؛ به همين سبب، رويكرد پساكلاسيك آن با رشته‌هاي ديگر ارتباط نزديكي دارد و اهميت رابطه ميان علوم و روايت را آشكار مي‌كند.روش: در اين جستار با تكيه بر نظريه دنياهاي محتمل، ارتباط ميان مفهوم جهان‌هاي موازي در فيريك و معناشناسي روايت در متون عرفاني با روش تحليلي ـ توصيفي بيان مي‌شود. حكايت دقوقي از دفتر سوم مثنوي، ويژگي‌هاي فراداستان، پسامدرن و سورئاليسم را دارد و به همين علت، آگاهي از مبحث هستي‌شناسي كوانتوم و جهان‌هاي موازي در علم فيزيك مي‌تواند در فهم اين روايت پيچيده و ديگر متون عرفاني مؤثر باشد و مخاطب را به تفكر درباره مرز ميان واقعيت و خيال وادارد.يافته‌ها و نتايج: در اين داستان، كنش‌ها و اتفاقاتي كه در ساحل رخ مي‌دهد، تداعي‌گر جهان موازي است كه درگاه ورود به آن، ساحل درياست. با توجه به تعريف‌هاي ارائه‌شده از «دسترسي‌ها»، راويِ فراداستاني به خلق دنياي محتملي دست مي‌زند كه دسترسي به آن به‌صورت زماني، زباني، طبيعي و اشيا است و البته بسامد دسترسي‌هاي طبيعي بيشتر است.