بررسي موقعيت ايوان در پيكره بندي معماري خانه هاي اعياني با استفاده از روش نحو فضا؛ (نمونه موردي: خانه هاي سنتي گيلان)

زمينه و هدف: مسكن بومي گيلان همواره از جنبه هاي گوناگون موضوع تحقيقات حوزه معماري بوده است. عنصر ايوان در معماري گيلان نقش اساسي دارد. با توجه به تفاوت هاي ظاهري وكاربردي آن در بوم و كاربري مشخص، در اين مقاله به بررسي فضاي ايوان از طريق تئوري نحو فضا پرداخته مي شود. روش بررسي: چهار خانه اعياني سنتي گيلان بر اساس نمونه گيري غيراحتمالي هدفمند از آثار ملي ايران و باقي مانده در منطقه جلگه اي و مربوط به اواخر دوره قاجار و اوايل پهلوي اول به عنوان نمونه هاي موردي انتخاب شد. ميزان ادغام و نفوذپذيري ايوان با استفاده از شاخص هاي نحو فضا، نمودارهاي توجيهي، روابط رياضي و تحليل هاي انجام شده از طريق داده هاي مستخرج از نرم افزار Agraph كه براي اين نظريه فراهم آمده، قابل بررسي است. در اين راستا به نحوه ي پيكره بندي فضايي و جايگيري ايوان از طريق روش توصيفي – تطبيقي پرداخته شده است. يافته ها: با استفاده از تحليل هاي نرم افزاري نحو فضا و نمودارهاي توجيهي و پارامترهاي «عمق»، «هم پيوندي»، «حلقه» و «ارزش كنترل» سعي در مطابقت سبك و سياق ساختماني بومي در اين بناها گرديد. بحث و نتيجه گيري: ايوان در اين خانه ها در شكل هاي گوناگون ديده مي شود كه با توجه به اعياني بودن خانه ها و وضعيت اقتصادي خوب ساكنان، جنبه تزئيني و رفاهي آنها كه نشاني از سبكي التقاطي در ساختمان سازي است با ميزان هاي هم پيوندي، كنترل و اتصال متفاوت، توجيه پذير مي گردد.