بررسي فصلي غلظت فلز روي موجود در گردو غبار هاي اتمسفري شهر تهران و بررسي ريسك سلامت

زمينه و هدف: عوامل متعددي در آلودگي هوا نقش دارند كه ذرات معلق يكي از مهم ترين آن هاست. و اثرات سلامت آن به عوامل مختلف از قبيل اندازه، غلظت، تركيب شيميايي و سميت آن ها بستگي دارد. ذرات گرد و غبار به عنوان يكي از مضرترين اجزاي محيط زيست شناخته شده اند. تحقيق حاضر با هدف تعيين غلظت فلز روي در گردوغبارهاي اتمسفري و ارزيابي ريسك سلامت آن ، طي زمستان 1397 تا پاييز 1398در مناطق 9، 10، 11 و 12 شهرداري تهران انجام گرفته است.. روش بررسي: براي اين منظور دو نقطه در غرب و شرق منطقه 9 و يك نقطه در شرق مناطق 11،10 و 12 (نقاط غرب مناطق 10، 11 و 12 هم مرز با شرق منطقه مجاور بود) تعيين و گردوغبارهاي اتمسفري به صورت ماهانه در طي يك سال جمع آوري شدند. يك آزمايش فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي با سه تكرار انجام شد. فاكتورهاي آزمايش شامل مكان نمونه برداري و زمان(فصول) نمونه برداري بود. غلظت روي بعد از عصاره گيري با اسيد كلريدريك و اسيد نيتريك غليظ (با نسبت 3:1) تعيين شد. يافته ها: نتايج نشان داد كمترين غلظت فلز روي در فصل زمستان و در نقطه 9W (تهرانسر) و 558.23 و بيشترين غلظت فلز روي در فصل پاييز و در نقطه 11E (خيابان وحدت اسلامي) 1835.3 ميلي گرم بر كيلوگرم بود. غلظت روي و مقدار گردوغبارهاي اتمسفري از غرب به شرق و با عبور از زمستان به سمت پاييز افزايش يافت. ارزيابي ريسك سلامت بر پايه روش توسعه يافته آژانس حفاظت محيط زيست EPA ايالات متحده آمريكا صورت گرفت. بحث و نتيجه گيري: نتايج نشان داد بلعيدن گردوغبارهاي اتمسفري اصلي ترين راه قرار گرفتن در معرض روي  بوده است و بيش از 90 درصد از شاخص خطر  بيماري هاي غير سرطاني فلز روي، مربوط به HQ^1(معادله خطر) بلع بوده است. در فصل زمستان  مقدار HQ و HI^2 (شاخص تجمعي خطر بيماري هاي غير سرطاني) براي روي و براي افراد بالغ و كودكان كمتر از حد مجاز بود و خطري سلامت افراد را تهديد نمي كرد.