ارزيابي صفات كمي و كيفي چند رقم و لاين اميد بخش تريتيكاله در دو منطقه سرد خراسان رضوي

زمينه و هدف: تريتيكاله كه از تلاقي بين گندم و چاودار بوجود آمده است يك محصول علوفه اي براي تغذيه دام وطيور مي باشد. اين تحقيق به منظور دستيابي به ارقام پرمحصول تريتيكاله تحت شرايط زارعين شهرستان هاي فريمان و تربت حيدريه در سال زراعي 90-1389 به اجرا در آمد. روش بررسي: براي اجراي آزمايش از طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار و 6 تيمار استفاده شد. تيمارهاي آزمايش شامل 4 لاين اميد بخش تريتيكاله انتخابي از آزمايش اليت تريتيكاله سال زراعي 1385 به نام هاي ET85-4,ET85-14,ET85-15, ET85-17 و شاهد (ET-82-15 و Juanillo 92) بود. مساحت كاشت هر لاين و رقم 14.4 = 2.4 × 6 متر مربع بود. عمليات تهيه بستر بذر و كاشت بر اساس عرف معمول زارعين انجام شد. يافته ها: نتايج نشان داد كه در هر يك از مناطق اجراي آزمايش از نظر آماري اختلاف معني داري بين ژنوتيپ ها براي صفات تعداد روزتا ظهور سنبله، وزن هزار دانه، تعداد سنبله در واحد سطح، تعداد دانه در سنبله، ارتفاع بوته و عملكرد دانه وجود داشت. بيشترين تعداد روز تا ظهور سنبله، وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله و ارتفاع بوته در هر دو منطقه مربوط به لاينET-85-15 بود. نتايج تجزيه مركب نشان داد كه تفاوت تعداد روزتا ظهور سنبله، عملكرد دانه و وزن هزار دانه بين دو مكان آزمايش معني دار بود. علاوه بر اين،  بين ژنوتيپ ها نيز اختلاف بسيار معني داري در سطح احتمال يك درصد براي كليه صفات به غير از صفت تعداد روز تا ظهور سنبله مورد بررسي وجود داشت. اثر متقابل ژنوتيپ ×  مكان از بين كليه صفات، فقط براي عملكرد دانه اختلاف بسيار معني داري را نشان داد. بيشترين عملكرد دانه از جوانيلو 92 در فريمان و تربت حيدريه برآورد گرديد. بحث و نتيجه گيري: توسعه كشت و ترويج ارقام سازگار و پرمحصول و با كيفيت مطلوب تريتيكاله در مناطق سرد استان خراسان رضوي ضروري مي باشد. نتايج نشان داد كه لاينET-82-15 در رديف رقم جوانيلو 92 از لحاظ عملكرد قرار داشته و منتخب جايگزيني رقم رايج (جوانيلو 92) در مناطق فريمان و تربت حيدريه خواهد بود.