بررسي مقايسه‌اي دادرسي‌اساسي در نظام‌حقوقي افغانستان و ايالات‌متحده آمريكا

قانون‌اساسي عالي‌ترين سند در يك كشور است كه كليه امور و شئون كشوري را تنظيم مي‌نمايد. براي حفظ اين قانون بنيادين ومهار تعديات احتمالي عليه اين ميثاق ملي، لازم است سازوكار مناسب پيش‌بيني گردد وهرگونه عمل مغاير با آن، ابطال ‌شود. راهكار پيش‌بيني شده براي تحقق چنين امري، درقالب مفهومي به نام «دادرسي‌اساسي» مطرح شده است.به طور كلي دو شيوه: «كنترل سياسي» و «كنترل قضايي» در امر دادرسي وجود دارد و كشورها بنابه دلايل مختلف: سياسي، تاريخي و حقوقي، هركدام يكي از شيوه‌هاي فوق را انتخاب مي‌كنند. در نوشتار حاضر با استفاده از روش تحقيق: توصيفي‌ تحليلي به بحث پيرامون وجوه اشتراك و افتراق دادرسي اساسي افغانستان و امريكا پرداخته شده است و چنين نتيجه‌گيري شده است كه با وجود تفاوت در روش، هم در افغانستان و هم در امريكا، دادرس اساسي شناسايي شده است. بنابراين، شباهت‌هاي عمده‌ دادرسي‌اساسي افغانستان و ايالات متحده عبارتند از؛ قضايي بودن دادرسي، نظارت انفعالي و پسيني‌بودن كنترل مي‌باشد. در مقابل، از جمله مهمترين تفاوت هاي آنها: روش بررسي آنها، شيوه مواجهه با موضوعات مربوطه، مراجع صلاحيت دار رسيدگي به موضوع مي‌باشد كه امكان امتزاج و وحدانيت دادرسي اساسي اين دو كشور را با امتناع مواجه مي‌سازد. براي نمونه در امريكا دادرسي اساسي پراكنده است اما در افغانستان متمركز است.