بررسي عوامل ساختاري و انگيزه‌هاي موثر در ايجاد آتش‌سوزي‌‌هاي جنگل‌ها و مراتع در بوم‌سازگان نيمه خشك زاگرس

آتش‌سوزي بخش جدايي‌ناپذير از بسياري از بيوم‌هاي زميني و يكي از عوامل اصلي آسيب در طبيعت است. هدف از مطالعه حاضر بررسي عوامل و دلايل ايجاد آتش‌سوزي‌ها در دو سال متوالي در بخش مياني ناحيه رويشي زاگرس است. به‌منظور انجام اين تحقيق داده‌هاي كليه رويدادهاي آتش‌سوزي در عرصه‌هاي طبيعي شهرستان گيلانغرب از اواخر ارديبهشت تا اوايل آذر در سالهاي 1398 و 1399 ثبت گرديد. داده‌ها شامل نام منطقه، نوع عرصه دچار حريق شده (جنگل، مرتع غيرمشجر، مرتع مشجر و جنگل مرتع آميخته)، علت، تاريخ، ساعت آغاز و ساعت پايان (مدت)، مساحت عرصه دچار آتش‌سوزي شده و موقعيت منطقه به صورت UTM بودند. نتايج نشان داد از نظر فراواني آتش‌سوزي، ميزان حريق در جنگل 11درصد، در مراتع غيرمشجر 47/8 درصد، مراتع مشجر 26/5 درصد و جنگل و مرتع آميخته 14/7 درصد در سال‌ 98 و در سال 99 ميزان حريق در جنگل 50 درصد، در مراتع غيرمشجر 38 درصد، مراتع مشجر 2 درصد و جنگل و مرتع آميخته 10 درصد بوده است. كمترين و بيشترين ميزان سطح سوخته در سال 1398به‌ترتيب مربوط به جنگل (9/4 درصد) و مرتع غيرمشجر (53 درصد) بود. همچنين، كمترين و بيشترين مقدار مساحت سوخته در سال‌ 1399 به‌ترتيب مربوط به جنگل (7 درصد) و جنگل و مرتع آميخته (42/6 درصد) بود. با توجه به شواهد موجود، به ترتيب 72% و 50% از علل آتش‌سوزي در سال‌هاي 1398 و 1399 تفرج و اختلاف و نزاع بوده است. مدت زمان كمتر از يك ساعت براي اطفاي آتش‌سوزي‌ها داراي بيشترين فراواني مي‌باشد كه مقدار آن در سال‌هاي 1398 و 1399 به ترتيب حدود 36% و 14% مي‌باشد. در بين مناطق مشترك دچار آتش‌سوزي شده در هر دو سال منطقه چله به ترتيب با داشتن 12 و 11 مورد بيشترين فراواني آتش‌سوزي را دارا بود. همچنين، بين عوامل مقايسه شده در سال‌هاي مطالعه، عوامل انساني آتش‌سوزي، تحت تاثير شرايط مختلف در سال‌هاي 1398 و 1399 داراي اختلاف معني‌دار با همديگر بودند. بنابراين به منظور كاهش تعداد آتش‌سوزي‌ها و خسارات ناشي از آن لازم است دلايل و انگيزه‌هاي عوامل ايجاد حريق براي كاهش و تا حد امكان جلوگيري از احتمال وقوع حريق مورد توجه قرار گيرد.