عنوان مقاله :
روند جمعيت و ارزيابي تكثير و معرفي مجدد گونه درمعرض خطر انقراض گور آسيايي Equus hemionus onager در ايران
پديد آورندگان :
نظامي بلوچي ، باقر پژوهشكده محيط زيست و توسعه پايدار - گروه تنوع زيستي و ايمني زيستي , حسيني طايفه ، فرهاد پژوهشكده محيط زيست و توسعه پايدار - گروه تنوع زيستي و ايمني زيستي , زارع خورميزي ، مهدي اداره كل حفاظت محيط زيست استان يزد , عبدوس ، امير اداره كل حفاظت محيط زيست استان سمنان , جولايي ، ليلا اداره كل حفاظت محيط زيست استان فارس , ايزديان ، منا پژوهشكده محيط زيست و توسعه پايدار - گروه تنوع زيستي و ايمني زيستي , قربانزاده زعفراني ، قاسم پژوهشكده محيط زيست و توسعه پايدار - گروه تنوع زيستي و ايمني زيستي
كليدواژه :
روند جمعيت , تكثير در اسارت , معرفي مجدد , از دست رفتن زيستگاه , شكار , خشك‌سالي , فردسمان
چكيده فارسي :
گور ايراني تنها نماينده فردسمان، بزرگ‌ترين علفخوار وحشي ايران و ساكن دشت‌ها و تپه‌ماهورهاي زيستگاه‌هاي بياباني و استپي است. بررسي وضعيت، روند جمعيت و ارزيابي اقدامات مديريتي صورت گرفته براي اين گونه در طبيعت و مناطق تكثير و رهاسازي هدف اصلي اين مطالعه است. بر اساس داده هاي سرشماري سال 1400، در مجموع 1315 فرد شامل 1231 فرد در طبيعت ايران در دو مجموعه بهرام گور و توران و 84 فرد در مراكز تكثير و رهاسازي شمارش شدند. در توران در سال 1400 حداقل جمعيت 170 فرد و ميانگين 14 سال اخير (1400-1387) 160 فرد بوده است كه نسبت به جمعيت 471 فرد سال 1376 و 800 فرد سال 1355 كاهش شديدي داشته است. روند تغييرات جمعيت گور در منطقه بهرام گور حاكي از افزايش بيش از ده برابري جمعيت از 93 فرد در سال 1376 به 1061 فرد در سال 1400 بوده است. از دست رفتن زيستگاه، شكار و خشكسالي‌ها، مهم ترين عوامل كاهش جمعيت بوده و تشديد حفاظت، تأمين علوفه و منابع آب از مهم ترين عوامل افزايش جمعيت اين گونه است. حدود دو دهه است كه برنامه‌هاي تكثير در اسارت و معرفي مجدد در اولويت قرار گرفته و تا حدود زيادي موفق نيز عمل كرده‌اند. اگرچه اين گونه همچنان در گروه گونه‌هاي تهديد شده قرار دارد، با اين حال به دليل روند مثبت جمعيت و بهبود جايگاه حفاظتي، مديريت از آن را بايد يكي از موفق‌ترين برنامه‌هاي حفاظتي اجرا شده در ايران دانست.
