واكنش‌هاي فيزيولوژيك ارقام كينوا (Chenopodium quinoa Willd) به هيدروپرايمينگ و تنش خشكي

اين پژوهش در سال 1398 به‌صورت اسپليت پلات فاكتوريل بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در چهار تكرار در مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان سمنان (شاهرود) اجرا شد. تيمارهاي آزمايش شامل ميزان آبياري به‌عنوان فاكتور اصلي در سه سطح 100، 75 و 50 درصد نياز آبي و فاكتورهاي فرعي شامل رقم در سه سطح (Titicaca، Q26 و Q29) و پرايمينگ در دو سطح (عدم پرايمينگ و هيدروپرايمينگ) بودند كه به‌صورت فاكتوريل در سطوح فرعي اجرا شد. ميزان درصد نياز آبي گياه با استفاده از برنامه CROPWAT محاسبه و از مرحله 6 برگي گياه اعمال شد. نتايج نشان داد كه اعمال تنش خشكي موجب كاهش شاخص سطح برگ، وزن هزار دانه و عملكرد دانه در هر سه رقم مورد آزمايش شد. درصد پروتئين، مالون‌دي‌آلدهيد، پرولين، فعاليت آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيدان شامل كاتالاز و آسكوربات پراكسيداز در گياهان تحت تنش خشكي افزايش نشان داد. كاربرد هيدروپرايمينگ موجب افزايش شاخص سطح برگ و عملكرد دانه شد. در بين سه رقم مورد آزمايش ژنوتيپ Q26 در شرايط پرايمينگ بالاترين شاخص سطح برگ، وزن هزار دانه و عملكرد دانه را نسبت به دو رقم ديگر دارا بود. ژنوتيپ Q26 در شرايط 75 و 100 درصد نياز آبي بالاترين عملكرد را دارا بود و در شرايط تنش شديد 50 درصد نياز آبي، رقم Titicaca بالاترين عملكرد را كه معادل 1067 كيلوگرم در هكتار بود، به خود اختصاص داد. در يك جمع‌بندي كلي مي‌توان بيان كرد كه رقم Titicaca نسبت به ساير ارقام به خشكي مقاوم‌تر بود و در منطقه بسطام كشت اين رقم پيشنهاد مي‌شود. در محدوده پژوهش انجام شده مي‌توان كاربرد هيدروپرايمينگ را در جهت بهبود صفات فيزيولوژيك در گياه كينوا در شرايط تنش خشكي پيشنهاد كرد.