تحليل ريسك وقوع زمين‌لغزش و واريزه در جاده‌هاي هراز و لواسانات

از آن‌جا كه زمين‌لغزش‌ها نسبت به ساير بلايا داراي قابليت بيش‌تري براي مديريت هستند، شناخت اين پديده در جهت جلوگيري از خسارات از اهميت زيادي برخوردار است. هم‌چنين، باتوجه به گستردگي و تنوع فراواني مخاطرات‌ طبيعي در ايران مطالعۀ حاضر با هدف شناخت نحوۀ مديريت كاهش مخاطرۀ طبيعي زمين‌لغزش در استان تهران انجام شد. به‌همين منظور، ابتدا معيارهاي مؤثر بر ناپايداري‌ها، مانند بارش، زلزله، پوشش گياهي، كاربري اراضي، زمين‌شناسي، رودخانه، گسل، تندي و جهت ‌شيب و راه‌هاي ارتباطي استان تهران با رويكرد واريزه بررسي شدند. سپس، تحليل مكاني در محيط ArcGIS با استفاده از توابع فاصلة اقليدسي و تعيين انحنا صورت پذيرفت. بدين‌صورت كه ابتدا جاده‌هاي هراز و لواسانات به‌صورت نمونه انتخاب شدند و هركدام از معيارها با استفاده از روش فاصله‌اي براي لايه‌هاي خطي و وزن‌دهي معكوس فاصله (IDW) براي لايه‌هاي پليگون بررسي و طبقه‌بندي شدند. هم‌چنين، ميزان ريزش و انحنا بررسي شده و به هريك از نقشه‌هاي انحنا و جهت ‌شيب رتبۀ بين صفر و يك داده شد. به اين‌صورت كه مناطقي كه رتبۀ يك هستند داراي خطر بالا و مناطقي كه داراي رتبۀ صفر هستند مي‌توانند خطرآفرين باشند. نتايج اين مطالعه نشان داد مناطقي كه رو به جهت شمال شرق و جنوب غرب بودند رتبۀ يك و مابقي رتبۀ صفر دارند. هم‌چنين، مناطقي كه بالاي 50 درصد شيب رو به شمال داشتند از خطر ريزش بيش‌تري برخوردار هستند. در رتبه‌بندي به مناطقي كه مقعر و هرچه مثبت‌تر بودند رتبۀ يك داده شده و در اين مناطق انحناي جاده‌هاي اصلي و فرعي منتخب منفي بودند و داراي جهت محدب نشان داده شده كه اين مساحت، داراي مخاطره است. اين مناطق در جادۀ هراز و لواسانات از نظر زمين‌لغزش در هنگام بارندگي و زلزله و ساير مخاطرات در معرض خطر بوده و پيشنهاد توجه به ساخت و ساز و وجود سيستم هشدار از حيطۀ مديريت بحران در اين مناطق الزامي است.