ارزيابي وضعيت خشك‌سالي استان گيلان با استفاده از شاخص كچ– بايرام (KBDI) در انطباق با شاخص درصد نرمال بارندگي (PNPI)

خشكسالي از جمله بلاياي طبيعي است كه نسبت به ساير پديده‌هاي طبيعي در يك بازۀ زماني طولاني اتفاق مي‌افتد كه به‌صورت متناوب جوامع بشري را از طريق اثرات منفي بر روي منابع آب و كشاورزي و به‌دنبال آن اقتصاد را دچار مشكل مي‌سازد. پديدۀ آتش‌سوزي از جمله عوارض خشكسالي است كه باعث صدمات جبران‌ناپذيري به محيط زيست و اكوسيستم‌ها مي‌شود. براي بيان كمي خشكسالي شاخص‌هاي گوناگوني وجود دارد. در اين پژوهش با استفاده از شاخص‌هاي درصد از نرمال بارندگي (PNPI) و شاخص خشكسالي كچ - بايرام (KBDI) به بررسي ويژگي‌هاي زماني و مكاني خشكسالي در چهار ايستگاه رشت، بندر انزلي، آستارا و منجيل استان گيلان، طي يك دورۀ آماري 30 ساله (1396 - 1366) پرداخته شده است. بر اساس مطالعات انجام شده، طبق شاخص خشكسالي KBDI طبقه خشكسالي نرمال 96.3 درصد طبقۀ خشكسالي متوسط، 3.6 درصد و طبقۀ خشكسالي شديد 0.5 درصد از سري‌هاي زماني ماهانۀ منطقه را به‌طور ميانگين به‌خود اختصاص داده است. از سوي ديگر نيز با تحليل شاخص PNPI نيز درصد فراواني طبقات خشكسالي نرمال، متوسط، شديد و خيلي شديد به‌ترتيب 68.9، 8.1، 7.5 و 15.4 درصد بوده است كه به‌طور تقريباً مشابه تحليل شاخص KBDI، با در نظر گرفتن درصد تجمعي طبقات خشكسالي منطقه، مي‌توان خشك بودن عادي منطقه را استنباط كرد. از سوي ديگر شديدترين سال خشك برحسب شاخص KBDI، سال 1367 و برحسب شاخص PNPI، سال 1389 بوده است. هم‌چنين طولاني‌ترين دورۀ‌ خشكي به‌طور تقريباً مشترك در هر دو شاخص بين سال‌هاي 1383 تا 1386 رخ داده شده است. در نهايت مي‌توان اشاره داشت احتمال وقوع خشكسالي شديد بر اساس تحليل سري زماني گذشته به‌طور گسترده در ماه‌هاي تير و مرداد بيش‌تر خواهد بود. نتايج مبين اين واقعيت است كه خشكسالي در اين استان رو به افزايش است كه به‌تدريج بر شدت آن نيز افزوده شده است. هم‌چنين با توجه به روند كاهشي بارش منطقه مي‌توان انتظار رخداد خشكسالي بيش‌تري را داشت. بنابراين بهتر است، مديران و كارشناسان در طي فعاليت‌هاي اجرايي خود از حيث پيش‌گيري و مديريت منابع آبي و پوشش گياهي در دو ماه تير و مرداد توجه ويژه‌اي داشته باشند.