تأثير شاخص‌هاي دمايي انسو بر خشكسالي هواشناسي در نيمۀ غربي ايران

خشكسالي پديده‌اي اقليمي است كه در اثر كمبود رطوبت ناشي از كاهش بارندگي در مناطق مختلف اتفاق مي‌افتد. لذا شناخت و بررسي عوامل مهم مؤثر بر كمبود بارش و به تبع آن ايجاد خشكسالي داراي اهميت ويژه‌اي است. انسو جزو پديده‌هاي دور پيوند اقليمي است كه مي‌تواند آب و هواي مناطق مختلف سطح كرۀ زمين را تحت‌الشعاع قرار دهد و بر خشكسالي نيز تأثيرگذار باشد. هدف از انجام مطالعۀ حاضر، بررسي تأثير شاخص‌هاي دمايي انسو بر خشكسالي هواشناسي در ايستگاه‌هاي سينوپتيك در نيمۀ غربي ايران است. در اين راستا براي دست‌يابي به هدف مورد نظر، ابتدا شاخص SPI در مقياس‌هاي زماني مختلف محاسبه شد. در مرحلۀ بعد، با استفاده از نرم‌افزارهاي آماري، رابطۀ هم‌بستگي هم‌زمان و غيرهم‌زمان بين شاخص‌هاي دمايي انسو با SPI و سپس مدل‌سازي رگرسيون بررسي شد. تحليل نتايج نشان داد كه رابطۀ با معناداري بيش‌تر در فصول پاييز و بهار و به‌ترتيب در شاخص‌هاي Nino4، Nino3.4، Nino3 و  Nino1+2 وجود دارد كه در حالت غيرهم‌زمان بهتر از حالت هم‌زمان بود. با بررسي معادلات رگرسيون و روابط همبستگي بر مبناي وجود هم‌بستگي سطوح معناداري 1 درصد و 5 درصد در بين شاخص‌هاي مذكور مشخص شد كه معناداري بهتر رابطة غيرهم‌زمان نسبت به هم‌زمان حاكي از تأثير حالت غيرهمزمان اين شاخص بر آب و هوا و به تبع آن، خشكسالي در ايران است. لذا، نتايج حاصل نشان‌دهنده هم‌بستگي بالاي اين شاخص‌ها با خشكسالي است كه مي‌تواند در پيش بيني شرايط اقليمي، خشكسالي، بروز سيلاب، برنامه‌ريزي و مديريت بحران براي آن در حوزه‌هاي آبخيز كشور مؤثر باشد.