بررسي تأثير روش هاي ضد عفوني كردن بر خصوصيات كيفي زيره سبز

آلوده‌ شدن ميكروبي گياهان دارويي و ادويه‌‌ها در مراحل مختلف فرآيند توليد منجر به كاهش كيفيت و ماندگاري محصول‏ مي گردد. لذا ضد عفوني‌ كردن آنها به منظور كاهش بار ميكروبي ضروري است. هدف از اين تحقيق مقايسه كيفي دو روش گرمايش القايي (دما °C 115، 135 و 155 به مدت s45، 60 و 75) و تابش‌ دهي گاما (دوز تابش دهي kGy 5 و 10) براي ضد عفوني كردن دانه زيره سبز بود. بدين منظور بار ميكروبي (شمارش كلي ميكروبي، كپك و مخمر و كلي ‌فرم)، ميزان اختلاف رنگ كلي و مقدار اسانس به عنوان صفات كيفي دانه زيره مورد بررسي قرار گرفتند. پس از بررسي اثر تيمارهاي مختلف سامانه گرمايش القايي بر صفات مورد نظر، بهينه سازي فرآيند با استفاده از روش سطح پاسخ انجام شد. شرايط بهينه ضد عفوني كردن گرمايش القايي در دماي °C151 و زمان s 46 ثانيه به دست آمد. در اين شرايط مقادير شمارش كلي ميكروبي، كپك و مخمر، كليفرم، ميزان اختلاف رنگ كلي و مقدار اسانس به ترتيب CFU/g 3.06، 3.1 ،2.28، 4.15 و 2.57 % به دست آمد. پس از اعتبارسنجي نقاط بهينه روش گرمايش القايي، مقايسه اين نقاط با روش تابش دهي گاما انجام شد. بيشترين كاهش بار ميكروبي با مقدار CFU/g 1.52 در تابش دهي گاما (دوز kGy 10) مشاهده شد. كمترين ميزان اختلاف رنگ كلي در دوز kGy5 تابش‌دهي گاما با مقدار 2.76 به دست آمد. تفاوت معني داري در ميزان اختلاف رنگ كلي بين تيمار kGy 10 تابش گاما و سامانه گرمايش القايي مشاهده نشد. بيشترين و كمترين مقدار اسانس به ترتيب در تيمار گرمايش القايي (دماي °C151 و زمان s 46) و تابش‎دهي گاما (دوز kGy 5) با مقدار 2.45 و 1.7% مشاهده شد. طبق نتايج ميكروسكوپ الكتروني روبشي، گرمايش القايي منجر به تغيير ساختار سطحي، منافذ و ترك هايي در سطح دانه زيره در مقايسه با تابش دهي گاما شد.