جستاري در فرآيند طراحي فرانامه محور در معماري (مورد پژوهي تجربۀ كاربران در يك مجموعۀ آموزشي)

بيان مساله: پيش بيني نحوه تعامل كاربران با فضا، از موضوعات مهم در فرآيند طراحي معماري است. يكي از رويكردهاي مطرح در اين خصوص، طراحي فرانامه محور است. اين رويكرد، در رشته هايي همچون طراحي نرم افزار، طراحي محصول و گرافيك، جهت پيش بيني جنبه هاي تجربۀ كاربر در تعامل با يك سامانه، مورد استفاده قرار گرفته، ولي كاربرد آن در طراحي معماري روشن نيست.سوال تحقيق: سوالات پژوهش حاضر بدين قرار است: 1) مؤلفه هاي فرانامه در طراحي معماري چيست؟، 2) چگونه مي توان با الهام از روش هاي تجربه شده در ساير رشته هاي طراحي، چارچوبي براي فرآيند طراحي فرانامه محور در معماري، بر پايۀ تجربۀ كاربران پيشنهاد داد؟اهداف تحقيق: هدف پژوهش حاضر شناسايي مؤلفه هاي طراحي فرانامه محور و سپس ارائه چارچوبي براي آن در معماري است.روش تحقيق: پژوهش حاضر كيفي و از نوع موردپژوهي است. پشتوانه هاي نظري پژوهش مبتني بر منابع كتابخانه اي است و طي آن، اجزاي فرانامه و جايگاه آن در طراحي معماري مشخص مي شود. در بخش موردپژوهي، براي گردآوري داده ها، از مصاحبه هاي نيمه ساختار يافته با كاربران يك مجموعۀ آموزشي استفاده شده و روش تحليل داده‌ها شامل كدگذاري باز، محوري و گزينشي مي شود.مهم ترين يافته ها و نتيجه گيري تحقيق: يافته ها نشان مي دهد كه طراحي فرانامه محور در معماري، كه مستلزم پيش بيني نحوۀ كاربرد آيندۀ فضاها است، با بكارگيري دسته اي از روش ها در پيمايش و بيان فرانامۀ تجربۀ فضايي كاربران در ساختمان هاي موجود از همان گونه معماري، امكان پذير مي گردد. چارچوب پيشنهاد شده براي اين فرانامه نويسي، كه در تدوين احكام طراحي كالبد بنا نقش تعيين كننده دارد، شامل گام هاي زير است:1) تنظيم برگۀ كاربرنما ، يا نماينده اي از هر گروه كاربري، شامل مشخصات فردي، نيازها و نيز روايتي كوتاه از تجربۀ هاي فضايي روزمره،2) مصورسازي فرانامه‌هاي كاركرد فعلي فضا، در قالبي مشابه فيلمنامه مصور ،3) ايده پردازي وضعيت مطلوب فضا بر پايۀ فرانامۀ كاركرد فعلي،4) تنظيم فرانامۀ هنجاري كه نشان دهندۀ قواعد رفتاري و اهداف سازماني و مشترك همۀ گروه هاي كاربر بنا است.