تاثير برخي از عوامل مؤثر بر انتشار دي اكسيد كربن در كشورهاي منتخب منطقه منا: رويكرد رگرسيون چند ك پنل

زمينه و هدف: طي دهه هاي اخير انتشار آلاينده ها و حفاظت از محيط زيست يكي از دغدغه هاي مهم جوامع در حال توسعه مي باشد، چرا كه اين جوامع براي رسيدن به رشد اقتصادي بالا نيازمند استفاده از انرژي هستند و مصرف انرژي بيشتر آلودگي هاي زيست محيطي بيشتري را به همراه دارد. بررسي عوامل موثر بر انتشار آلاينده ها و به خصوص گاز دي اكسيد كربن مي تواند در برنامه ريزي براي كنترل و مديريت آلاينده ها موثر واقع شود. هدف از اين تحقيق تعيين تاثير اندازه جمعيت، توليد ناخالص داخلي، شدت انرژي و شهرنشيني بر انتشار دي اكسيد كربن در كشورهاي منتخب منطقه منا طي سال هاي 2000-2017  است.روش بررسي: عوامل موثر بر انتشار دي اكسيد كربن در كشورهاي منتخب منطقه منا با استفاده از مدل رگرسيون چند ك پنل بررسي شده است. ويژگي شاخص اين مدل تخمين متغيرهاي مستقل در چندك‌هاي گوناگون و تاثير آن‌ها بر متغير وابسته است كه با اين كار دقت تخمين بسيار بالاتر رفته و مي‌توان نتيجه تخمين در هر چند ك را به صورت جداگانه مشاهده كرد.يافته‌ها: يافته هاي تحقيق نشان مي دهد كه اندازه جمعيت به جز چندك‌هاي 0/05 و 0/1 اثر مثبت و معناداري بر گسترش دي اكسيد كربن دارد. شدت انرژي و توليد ناخالص داخلي در تمامي چند ك ها اثر مثبت و معناداري بر انتشار  CO2دارند. رابطه شهرنشيني و دي اكسيد كربن در تمامي چندك‌ها به جز 0/95 منفي و فقط در چند ك هاي 0/05، 0/1، 0/7 و 0/8معنادار است.بحث و نتيجه‌گيري: در اين مطالعه با توجه به اين كه توليد ناخالص داخلي بيشترين اثرگذاري را بر ميزان انتشار دي اكسيد كربن دارد، لذا توصيه مي‌شود كه با ارتقاي تكنولوژي هاي توليد، تعبيه زيرساخت‌هاي انرژي‌هاي تجديدپذير و  ارائه مجوزهايي براي ورورد صنايع كمتر آلاينده كننده به كشورهاي مورد بررسي، شرايطي ميسر شود كه رشد اقتصادي ناشي از افزايش توليد ناخالص داخلي با كمترين ميزان انتشار آلاينده ها همراه باشد.