بررسي آبشويي و ارزيابي حساسيت چند گونه گياهي به آترازين با استفاده از روش‌هاي زيست‌سنجي و تجزيه شيميايي

زمينه و هدف: آترازين يكي از مهم ترين علف كش هاي مورد استفاده در ايران و جهان است كه ضمن برخورداري از پايداري بالا، احتمال آلودگي آب هاي زيرزميني و رواناب را به دنبال دارد. هدف از اين آزمايش تعيين حساسترين گونه از بين هشت گونه گياهي به آترازين و اندازه گيري حد آبشويي اين علف كش بود.روش بررسي: آزمايش اول در سال 1398 به منظور ارزيابي حساسيت هشت گونه گياهي (كلزا، سويا، چچم، يولاف، گندم، علف قناري، تاج خروس و گندم) به بقاياي آترازين با استفاده از شاخص GR50 ( دز مورد نياز علف كش براي كاهش 50% ي رشد گياه) انجام شد. آزمايش دوم نيز به منظور تعيين حد آبشويي علف كش آترازين انجام گرفت. سطوح تيمار علف كش آترازين عبارت بودند از شاهد (عدم كاربرد)، سطح معمول (1/25 كيلوگرم در هكتار) و بالا (2/5 كيلوگرم در هكتار). تيمارهاي ياد شده به ستون هاي خاك واقع در لوله هاي PVC به ارتفاع 32 سانتي متر تزريق شدند. بعد از گذشت سه روز خاك هر قطعه دو سانتي متري از ستون لوله جدا و هم زمان در معرض آزمون زيست سنجي و تجزيه شيميايي قرار گرفتند. در آزمايش اول از تجزيه رگرسيون پروبيت براي تشخيص حساسترين گونه به آترازين و در آزمايش دوم نيز با طرح پايه كاملا تصادفي از تجزيه واريانس داده ها استفاده شد.يافته ها: آزمايش اول نشان داد كه كلزا نسبت به ساير گونه ها حساسيت بيشتري به آترازين دارد. بررسي پروفيل توام تغييرات وزن گياهچه كلزا و غلظت آترازين در اعماق مختلف خاك نشان داد كه علف كش آترازين تا عمق 10 سانتي متري خاك نفوذ كرده است.بحث و نتيجه گيري: به نظر مي رسد تجمع آترازين تا عمق 10 سانتي متري به دلايلي چون مقدار ماده آلي و درصد رس بيشتر در اين لايه مي باشد. با توجه به حداكثر بانك بذور علف هاي هرز در مزرعه مورد آزمايش در لايه هاي سطحي خاك، استفاده از علف كش آترازين در اين قطعه آزمايشي مي تواند كارايي كنترل علف هاي هرز را افزايش دهد.