تدوين مدل نظري توليد فضاي شهري معنويت‌مبنا در شهر ايراني- اسلامي با استفاده از روش داده‌مبنا (مطالعه موردي: بخش مركزي شهر مشهد)

توسعه شهري و فرايند توليد فضا همواره با تعارضات جدي توأم بوده است. اين امر منجر به توليد و بازتوليد فضاهاي سوداگرانه مبتني بر منطق صرف انباشت سرمايه شده است. از جمله نمودهاي اين تقابل را مي توان در مداخلات صورت گرفته در بافت‌هاي با هويت ويژه، چون مشهد ديد، كه در تعارض جدي با مباحث پايداري و ابعاد سه گانه آن است. در تقابل با اين چالش‌ها، شهرسازي معنويت‌مبنا و لزوم شناسايي شاخص‌هاي آن در برنامه ريزي شهري معاصر در جهت تعادل بخشي، ضروري به نظر مي‌رسد. روند افزايشي پژوهش‌ها در اين زمينه از سوي مراكز علمي معتبر بيانگر لزوم هرچه بيشتر كاربست اين مفهوم در مقياس برنامه ريزي شهري معاصر است. اين پژوهش با هدف ارائه خوانشي مكاني از شاخص‌هاي توليد فضاي شهري معنويت مبنا در برنامه ريزي شهري معاصر در راستاي تعديل چرخه فعلي، با هدف تدوين اجزا و مؤلفه‌هاي مكاني مؤثر در توليد فضاي شهري معنويت مبناست. اين پژوهش به لحاظ هدف در زمره تحقيقات توسعه‌اي و از نوع كيفي است كه با روش نظريۀ داده بنياد انجام شده است. جامعۀآماري شامل خبرگان و مطلعين كليدي (21 مصاحبه فردي و 2 مصاحبه گروهي) كه با استفاده از شيوۀ نمونه گيري هدفمند به عنوان حجم نمونه انتخاب شد. يافته‌هاي تحقيق، شناسايي 23شاخص در قالب 8 بعد اصلي شامل چيدمان فضا، نقش انگيزي، نمادگرايي، پايداري، عدالت، امنيت، ساختار مديريتي و معاصرسازي دانش نظري است. دستاورد اين پژوهش، جاي-گذاري مفهومي تعادل بخش به چرخه توليد فضاست كه با ساختارسازي مؤلفه‌هاي مكاني مؤثر در توليد فضاي معنويت مبنا، باعث ارتقاي كيفي مداخلات؛خلق ارزش و نيل به پايداري توسعه خواهد شد.