تدوين اصول طراحي عناصر كالبدي مسجد با تأكيد بر سلسله مراتب شكلي به منظور افزايش حضور (مطالعۀ موردي: مساجد دورۀ قاجار شيراز)

در دهه اخير بيشتر از قبل نياز به يافتن راه حلي براي افزايش علاقه به حضور در مساجد مي باشد. با مدرن شدن زندگي انسان، نياز روحي انسان به عبادت پيش از قبل، انسان را نيازمند به حضور در مساجد كرده است. با وجود اين انسان ها، كمتر از قبل علاقه به استفاده و ماندن در اين فضاها دارند. اين پژوهش نخست به دنبال يافتن پاسخ اين پرسش است كه سلسله مراتب شكلي مساجد طي دوره قاجار در شيراز چيست؟ و دوم اينكه اصول طراحي عناصر كالبدي مسجد با تأكيد بر سلسله مراتب شكلي به منظور افزايش حضور چيست؟ هدف اين مقاله، يافتن اصولي براي طراحي مساجد با تأكيد بر سلسله مراتب شكلي به منظور افزايش حضور است. به اين منظور ابتدا با مطالعات ميداني و بررسي هاي كتابخانه اي به اصل سلسله مراتب در مساجد پرداخته شد. سپس پيشنهادهاي طراحي با توجه به معيارهاي بوم شناسي بصري كه در مطالعات كتابخانه اي بدست آمده بود، تهيه شد. اين پيشنهادها در قالب يك پرسشنامه در ميان خبرگان به روش دلفي ارزيابي شد. سپس نتايج اين پرسشنامه در نرم افزار SPSS v25 تحليل شد تا رعايت يا عدم رعايت، ميزان تأثيرگذاري و اهميت راه كارهاي پيشنهادشده در مساجد قاجار شيراز بررسي شود. با توجه به تجزيه و تحليل هاي انجام شده در اين پژوهش، تأثيرگذارترين راه كارهايي كه مي تواند سبب ايجاد سلسله مراتب شكلي، در نتيجه افزايش معنويت و علاقه به حضور در مساجد شود، راه حل هايي نظير افزايش «عناصر الحاقي و تزييني» و «شاخص تر كردن خطوط بام» در طراحي است.