روش‌شناسي فرماليسم نظام‌مند الگويي پيشگام در تدوين مباني نظري تاريخ‌ادبيات‌نويسي قرن بيستم

با وجود تناقض اوليه ميان رويكرد فرماليستي و نگاه تاريخي، فرماليسم ‌نظام‌مند توانست با تدوين چارچوبه روش‌شناختي معين و طرح مفاهيمي چون تحول، پويش تاريخي، كانون‌مندي، عنصر مسلط و نظام، به عنوان جرياني پيشرو در تاريخ‌ادبيات‌نگاريِ نظري و قاعده‌مند در قرن بيستم شناخته شود و بر بسياري از جريان‌هاي بعد از خود تاثير گذارد. اين جريان به رغم انتقادهايي كه بر آن وارد آورده‌ا‌ند، اولين گام‌ها را در پل زدن ميان مطالعات درزماني و هم‌زماني برداشت و ادبيات را به كانون اصلي مطالعات تاريخي تبديل كرد. اين مقاله با نگاهي انتقادي به اين جريان درصدد پاسخ به اين پرسش است كه اولاٌ سرچشمه‌هاي نظري الگوي فرماليسم نظام‌مند كدام است و ثانياً امكانات و محدوديت‌هاي آن براي تدوين تاريخ‌ادبيات چيست.