تحول پارادايمي در معاني و دلالت ‏هاي مفهوم امنيت

تحول پارادايمي با تحول نظري مرزبندي مهمي دارد. اين نوع تحول نه ناظر بر تحول در اجزاء نظري، بلكه ناظر بر تحول در فضاي نظري است كه برآيند آن، تغيير راديكال در پيش‏فرض ‏ها و برداشت‏هاي زمينه‏اي است؛ امري كه سرانجام نه تنها به تحول در معاني، بلكه به تحول در دلالت هاي مفهومي مي انجامد. مفهوم امنيت ‏مانند ساير مفاهيم بسيط مي ‏تواند در گذر از فرآيند «تفهم» به تكوين «فهم»‏هاي متفاوتي بينجامد؛ زيرا تاريخ ‏مند است و ذيل پارادايم‏هاي مختلف، دلالت ‏هاي گوناگوني به خود مي‏گيرد. از اين نظر، تولد مفهوم امنيت به معناي كلاسيك آن را مي‏توان مقارن با پيدايش پارادايم سياسي تلقي كرد؛ پارادايمي كه در قالب آن، امنيت هم ‏رديف حفظ نظم سياسي و تماميت ملتدولت بود. پس از آن، گذار از پارادايم سياسي به پارادايم اقتصادي امنيت روي داد؛ كه بيش از هر چيز در شكل «تأمين اجتماعي» نمودار و در چارچوب آن، تلاش براي كاهش فاصله طبقاتي و افزايش عدالت اجتماعي به مبحث كانوني مطالعات امنيت بدل شد. از اواخر قرن بيستم به اين سو، شاهد پيدايي پارادايم فرهنگي امنيت هستيم. اين مقاله بر آن است كه گذار به پارادايم فرهنگي امنيت، نتيجه مستقيم ورود به مرحله‏ مدرنيته متأخر است كه امكان طرح نظريات نويني دربارۀ امنيت فراهم آمد؛ كه مهم ‏ترين آن، نظريه امنيت جامعوي است؛ كه اطمينان‏ خاطر افراد و گروه ‏هاي اجتماعي نسبت به حفظ هويت و ارزش هايشان را در كانون توجه مطالعات امنيت قرار مي‏دهد.