تأثيرپذيري قول علي بلغاري از بحر المحبه و الستين الجامع در سرودن قصه يوسف با رويكردي تطبيقي

هدف از پژوهش پيش رو آشكار كردن اين بوده است كه قول علي، شاعري از بلغارهاي ولگا در سرودن منظومه قصه يوسف از بحر المحبه في اسرار الموده و الستين الجامع للطائف البساتين‌ بهره برده است. در مرحله بعد روشن كردن شيوه استفاده و اقتباس وي از اين دو اثر بوده است. در پي دستيابي به اين هدف، از رويكرد مكتب فرانسه در ادبيات تطبيقي استفاده شده، كه بر تأثير و تأثر مستقيم مبتني است. مدعاي پژوهش آن است كه قصه يوسف علي در پيرنگ روايي (و حتي روايتهاي فرعي) با بحرالمحبه و الستين الجامع شباهت بسيار و تفاوت اندكي دارد. افزون بر اين در شيوه بيان و ترتيب جزئيات داستاني نيز بعضا كاملا مشابه با آن دو اثر است. در چند موضع غيرداستاني نيز مشخص است كه شاعر از آن دو اثر اقتباس كرده است. جز اينها در چندين مورد علاوه‌بر شباهت در شيوه بيان با الستين الجامع، واژگان فارسي آن كتاب را هم در اثر خود به كار گرفته است. علي چنانكه خود نقل كرده فارسي و عربي هم مي‌دانسته است. مجموعاً به نظر مي‌رسد علي هر دو اثر را پيش چشم داشته و در مواضع اختلاف معمولاً روايتهاي هر دو را جمع و منظوم ‌كرده و البته گاه فقط يك روايت را برگزيده است. هر جا هم كه موقعيت مناسبي وجود داشته گفت‌وگوهاي عاطفي و توصيفها را تفصيل داده است.