درد يا درمان آسيب‌شناسي كاربرد نظريه‌هاي ادبي در تحقيقات معاصر

اقبال و توجه به نظريه­هاي ادبي­اي چون ساختارگرايي، هرمنوتيك مدرن، تبارشناسي و... امروزه چنان رايج است كه تعداد بسياري از مقاله‌ها و تحقيقات ادبي معاصر نام يكي از اين نظريه­ها را در عنوان خود دارند. آثار اين پذيرش عمومي را حتي در مقاله‌ها و آثار استادان سنتي (و نه تنها محققان جوان) مي­توان مشاهده كرد. اگرچه چنين توجهي به اين نظريه‌ها نمي­تواند بي­دليل باشد، هميشه نيز چنين نبوده است كه به‌كارگيري نظريه­ها گره‌گشا باشد و بسيار پيش آمده است و مي‌آيد كه آنچه بايد درمان باشد، خود، درد مي­شود. چنين به نظر مي­رسد كه علت اصلي توجه به اين نظريه­ها توانايي و ظرفيت آنها براي روشن ساختن زواياي پنهاني است كه رويكرد سنتي، يعني رويكرد بزرگاني چون مينوي، قزويني، اقبال و...، ناتوان از نشان دادن آنهاست، اما علل گوناگوني باعث شده است كه نه تنها كاربرد اين نظريه‌ها سودي نداشته باشد، بلكه خود دردي باشد در كنار ديگر دردها. اين علل عبارت‌اند از: الف. نداشتن شناخت دقيق و درست از نظريه­ها؛ ب. بي­توجهي به بستر تاريخي و فرهنگي كه اين نظريه­ها در آن باليده و شكل گرفته‌اند؛ پ. ناديده گرفتن واقعيت­ها؛ ت. انتخاب نادرست نظريه­ها (نظريه‌ها متنوع و بسيارند، و در نتيجه، نمي­توان از يك نظريه براي هر موضوعي سود جست)؛ ث. ناتواني در تركيب نظريه­ها.