تاثير ديپلماسي محيط زيستي بر روي بحران آبي مناطق مرزي ايران (مطالعه موردي: حوضه آبريز هيرمند)

در جهان امروز، آب ماده حياتي و بي‌جاگزين است و مذاكره بر سر اين ماده استراتژيك، مذاكره بر سر چگونگي سرنوشت نسل حال و آينده كشور است. ديپلماسي محيط‌زيست يك وسيله در روابط بين‌الملل است كه هدف آن ايجاد عدالت محيط‌زيستي است ولي متاسفانه در سياست‌‌گذاري ايران نگاه فانتزي نسبت به آن وجود داشته است؛ و در سال‌هاي اخير، در پي عدم پايبندي افغانستان و تقسيم ناعادلانه حقابه ‌حوضه‌ آبريز هيرمند در مرزهاي ايران، ايران را با چالش بحران آب، خشكسالي، ريزگرد و ساير معضلات مواجه ساخته است. در اين پژوهش، ابتدا به بررسي ميزان وابستگي حوزه جنوب شرق به انواع منابع آبي در دسترس و سپس شرحي از قوانين و مقررات آب‌هاي مرزي و در نهايت به ارجح‌ترين عوامل ايجاد بحران آب بر اساس روش ارزيابي چند شاخصه (AHP) پرداخته شده است. نتايج پژوهش نشان داد از آنجايي كه جنوب شرق ايران فاقد منابع آب زيرزميني، چشمه و قنات قابل توجه مي‌باشد در نتيجه حيات بسيار درهم تنديده‌اي با حوضه آبريز هيرمند دارد نتايج ارزيابي حاكي از آن است، بحران ديپلماسي آب، با اجماع نظر خبرگان، با وزن 0.406 در راس ضعف‌ها‌ و از ميان زيرمعيارهاي آن عدم اولويت محيط‌زيست در اهداف سياست خارجه در رتبه نخست و معيار بحران مديريت داخلي آب با وزن 0.236، و از ميان زير معيارهاي آن فقدان ذخيره و جمع‌آوري آب حاصل از بارش، بالاترين ضعف را كسب نمود.