تأثير تبديل اراضي طبيعي به زراعي بر برخي خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك (مطالعه موردي: واوسر – كياسر، استان مازندران)

پژوهش حاضر با هدف بررسي اثر تبديل اراضي طبيعي به انواع اراضي زراعي در روستاي واوسر از توابع شهرستان كياسر انجام شد. براي اين منظور، يك كاربري مرتع به همراه سه كاربري شامل كاربري‌هاي كشت عدس، گندم و سيب‌زميني به‌عنوان محدوده مورد مطالعه انتخاب شدند. نمونه‌برداري از خاك هر كاربري از عمق 30-0 سانتي‌متري از سطح خاك صورت گرفت. در مجموع 40 نمونه خاك جمعآوري گرديد. سپس فاكتورهاي فيزيكي و شيميايي خاك شامل بافت خاك، پايداري خاكدانه‌ها، وزن مخصوص ظاهري، ماده آلي كل، نيتروژن كل، پتاسيم، فسفر قابل جذب، كربنات كلسيم، اسيديته خاك و هدايت الكتريكي اندازه‌گيري شدند. نتايج حاصل از تجزيه واريانس‌ نشان داد كه تبديل مرتع به سه كاربري مذكور، روي بافت كلي خاك اثري نداشت و بافت خاك در هر چهار كاربري از نوع لومي بود. اما در بررسي مقايسه ميانگين سه فاكتور تشكيل دهنده بافت خاك (سيلت، رس و شن) مشخص شد كه بين درصد شن و سيلت اختلاف معني‌داري در سطح 0.05 وجود دارد. همچنين نتايج نشان داد، ساير فاكتورها مانند پايداري خاكدانه، ماده آلي كل، نيتروژن كل، كلسيم كربنات در اثر اين تبديل به‌طور معني‌داري كاهش يافتند بطوريكه در كاربري عدس، سيب‌زميني و گندم پايداري خاكدانه به‌ترتيب 50.95، 20.44 و 8.76 درصد، ماده‌آلي كل به‌ترتيب 41.94، 24.73 و 22.04 درصد، نيتروژن كل به‌ترتيب 42.86، 21.43 و 7.14 درصد و ميزان ميزان كربنات كلسيم به ترتيب 72، 62 و 88 درصد كاهش يافتند. درصورتي كه فسفر به‌ترتيب 55.91، 86.39 و 24.39 و پتاسيم به‌ترتيب 44.05، 71.88 و 8.45 درصد افزايش يافتند. اما اين تبديل اثر معني‌داري بر اسيديته، هدايت الكتريكي و وزن مخصوص ظاهري، نداشت. نتايج اين پژوهش نشان داد كه تغيير كاربري مي‌تواند اثرات متفاوتي بر مشخصه‌هاي كيفي خاك داشته باشد بنابراين پيشنهاد مي‌گردد نظارت و ارزيابي مداوم از وضعيت حاصلخيزي و كيفيت خاك‌هاي اراضي كشت شده صورت گيرد.