اثرات جايگزيني كنجاله سويا با سطوح مختلف خيساب ذرت فرآوري شده بر عملكرد رشد، فراسنجه‌هاي شكمبه‌اي و مشتقات پوريني بره‌هاي لري بختياري

سابقه و هدف: تأمين مواد خوراكي در دوره پرواربندي نزديك به 65 تا 70 درصد هزينه‌هاي مربوط به پرورش و نگه‌داري دام را شامل مي‌شود، مهمترين مسئله در تهيه جيره، انتخاب مواد اوليه با قابليت دسترسي زياد، قيمت ارزان و داراي ارزش خوراكي براي تأمين احتياجات غذايي توصيه شده هر نوع دام مي‌باشد. خيساب ذرت از جمله پس‌ماندهاي صنعتي مي‌باشد، كه طي فرآيند آسياب مرطوب دانه ذرت جهت استحصال نشاسته و روغن ذرت توليد مي‌شود، فرآوري يكي از راه‌هاي تغيير و بهبود ارزش تغذيه‌اي دانه به‌ويژه نشاسته و پروتئين است. از جمله دلايل استفاده از خيساب ذرت مي‌توان به بالا بودن ارزش تغذيه‌اي خيساب ذرت (محتواي پروتئين زياد)، سطح توليد خيساب ذرت در كشور و قيمت ارزان اين محصول فرعي اشاره نمود.مواد و روش‌ها: اين آزمايش با هدف اثر سطوح خيساب ذرت فرآوري شده با فرمالدئيد به‌صورت جايگزين با كنجاله سويا بر عملكرد رشد، فراسنجه‌هاي شكمبه‌اي و مشتقات پوريني بره‌هاي پرواري انجام شد. براي عمل‌آوري خيساب ذرت از فرمالين 37 درصد در غلظت 5/3 درصد استفاده شد. تعداد 25 بره نر نژاد لري بختياري با ميانگين وزن 3 ± 26 كيلوگرم و سن حدود 3 ماهگي در دوره 105 روزه (15 روز عادت‌پذيري و 90 روز دوره اصلي) در قالب طرح كاملاً تصادفي با 5 تيمار آزمايشي و 5 تكرار اختصاص يافت. تيمارهاي آزمايش شامل جيره‌هاي داراي كنجاله سويا كه با سطوح مختلف خيساب ذرت فرآوري شده با فرمالدئيد (صفر، 25، 50، 75 و 100 درصد) جايگزين شده در جيره بودند. يافته‌ها: بيشترين وزن بدن، مصرف ماده خشك روزانه و افزايش وزن روزانه مربوط به بره‌هاي تغذيه شده با تيمار سطح 100 درصد خيساب ذرت فرآوري شده با فرمالدئيد و كمترين مصرف خوراك و افزايش وزن روزانه مربوط به بره‌هاي تغذيه شده با تيمار شاهد بود (P 0.05) با افزايش سطح خيساب ذرت فرآوري شده با فرمالدئيد ضريب تبديل خوراك بهبود يافت اما معني‌دار نبود. با افزايش خيساب ذرت فرآوري شده با فرمالدئيد در جيره pH شكمبه بره‌ها كاهش معني‌داري يافت (P 0.05) در تمام جيره‌هاي آزمايشي، غلظت آمونياك مايع شكمبه در دامنه بهينه (8/5 تا بيش از 30 ميلي‌گرم بر دسي‌ليتر) گزارش شد. غلظت كل اسيدهاي‌‌چرب ‌فرار، تراكم استات، تراكم پروپيونات، بوتيرات، نسبت استات به پروپيونات در مايع شكمبه دام‌هاي آزمايشي كه از جيره حاوي خيساب ذرت فرآوري شده با فرمالدئيد تغذيه كردند، تحت‌تأثير جيره‌هاي آزمايشي قرار نگرفت. با اين حال، تراكم شكمبه‌اي والرات و ايزووالرات با افزايش سطح خيساب ذرت فرآوري شده با فرمالدئيد، به‌طور معني‌داري كاهش يافت (P 0.05) ميزان دفع هر يك از مشتقات پوريني (آلانتوئين، اسيد اوريك، گزانتين + هيپوگزانتين) و كل دفع و جذب مشتقات پوريني از ادرار و ميزان پروتئين ميكروبي ساخته شده در شكمبه تحت تأثير جيره‌هاي آزمايشي قرار گرفت و تفاوت مشاهده شده معني‌دار بود (تيمار شاهد بيشترين و تيمار سطح 100 درصد خيساب ذرت فرآوري شده با فرمالدئيد كمترين را نشان داد) (P 0.05) ميزان نيتروژن دفعي ادراري با افزايش سطح خيساب ذرت فرآوري شده با فرمالدئيد در جيره، كاهش يافت.نتيجه‌گيري: نتايج يافته‌هاي آزمايش حاضر نشان داد كه استفاده از خيساب ذرت فرآوري شده با فرمالدئيد در جيره غذايي بره‌ها، وزن بدن، مصرف ماده خشك روزانه و افزايش وزن روزانه، افزايش و ميزان آمونياك، pH، اسيدچرب والرات و ايزووالرات و توليد پروتئين ميكروبي شكمبه را در بره‌ها كاهش مي‌دهد و باعث كاهش تجزيه پروتئين در شكمبه مي‌شود و پروتئين خوراك در روده كوچك مورد تجزيه قرار مي‌گيرد و استفاده از خيساب ذرت فرآوري شده با فرمالدئيد جايگزين با كنجاله سويا تاثير سويي بر عملكرد دام ندارد.