خوانش و مقايسه فكري سياست‌نامه و قابوس‌نامه بر اساس نظريه P4C

ليپمن استاد دانشگاه كلمبيا، در سال ۱۹۶۲ م. برنامه فلسفه براي كودك يا فبك را كه با نام اختصاري p4c شهرت جهاني يافته است، براي بهبود تفكّر كودكان پايه‌گذاري كرد. با توجه به مؤلفه‌هاي فلسفه براي كودك و سه بسندگي ادبي، فكري و روان‌شناسي، حكاياتي را در ادب فارسي مي‌توان يافت كه در آن، حداقل يك يا دو مضمون و مفهوم فلسفي متناسب با فرهنگ بومي به كار رفته است. ازآنجاكه بر طبق اهداف برنامه فلسفه براي كودك مي‌بايست حكايت‌هايي گزينش شوند كه با معيارها و مؤلفه‌هاي فبك بالاترين همخواني را داشته باشند، به نظر مي‌رسد دو كتاب سياست‌نامه از خواجه نظام‌الملك طوسي و قابوس‌نامه از عنصرالمعالي كيكاووس، مي‌توانند از نمونه‌هاي برجسته‌ي ادب فارسي در اين زمينه باشند. اين دو كتاب ازجمله آثار ارزشمند فارسي و سرشار از مفاهيم اخلاقي و آموزه‌هاي تربيتي هستند كه در قالب داستان بيان شده است. با بررسي داستان‌ها، مطابق با ويژگي‌هاي داستان‌هاي فبك اين نتيجه حاصل مي‌شود كه بيش‌تر داستان‌هاي اين دو كتاب به لحاظ پردازش و هم‌چنين موضوعات طرح‌شده، از جذابيت و قابليت مناسبي براي كودكان برخوردار هستند. در اين نوشته، سعي بر آن بوده كه برنامه‌ي فلسفه براي كودك طبق نظر پايه‌گذاران اين برنامه يعني ليپمن و افرادي نظير فيليپ كم، مطرح‌شده و ويژگي‌هاي داستان‌هاي فكري تبيين شود. ازاين‌رو، براي انجام اين منظور و تشريح داده‌هاي بنيادين، از روش تحليل محتوايي و قياسي بهره گرفته شده است.