لزوم بازگشايي دانشگاه‌ها پس از بيماري كوويد-19

اواخر سال 2019 بيماري جديدي تحت عنوان كوويد19 از كشور چين آغاز شد و به سرعت اغلب نقاط دنيا را فرا گرفت [1]. براساس اعلام سازمان جهاني بهداشت، اين بيماري عفوني تنفسي، توسط يك كروناويروس جديد ايجاد شده بود [2] ويروس هاي خانواده كرونا ويروس طي سال هاي گذشته، بيماري هاي متعددي از جمله بيماري سارس و بيماري مرس را ايجاد كرده بودند و مي‌توانست براي سلامت جوامع بشري يك تهديد جدي باشد[3] بيماري كوويد-19؛ اغلب فعاليت‌هاي جوامع بشري را تحت تأثير خود قرار داده است [4]. اين فعاليت‌ها، گاهي در حوزه رواني و كسب و كار نيز تأثير خود را القاء كرده است [5]. از جمله مواردي كه به شدت تحت تأثير اين رويداد قرار گرفته است؛ نحوه آموزش فراگيران در محيط دانشگاهي است [6]. بيماري كرونا حتي در بودجه و اعتبارات عمومي دانشگاه‌ها نيز تأثير اقتصادي خود را به جا گذاشته است [7]. با شدت گرفتن بيماري، تصميم مسئولين بر ادامه فرآيند آموزش فراگيران در فضاي مجازي بود.استفاده از آموزش مجازي با شدت گرفتن بيماري و لزوم قرنطينه و رعايت فاصله اجتماعي به امري اجتناب ناپذير براي جلوگيري از توقف آموزش تبديل شد؛ اما دست اندركاران را با چالش هاي جديد روبرو كرد [8]. در اين فرآيند؛ آموزش دانشجويان از طريق سامانه‌هاي مختلف انجام گرفت كه علاوه بر ارائه دروس به صورت فايل‌هاي ضبط شده؛ امكان بارگذاري تكاليف را نيز براي مدرسين فراهم مي‌آورد. در هرصورت آموزش مجازي داراي معايب و مزاياي خاص خود است [9]. تعيين يك موضوع و تكليف خاص براي فراگيران؛ دانشجويان را بر آن مي‌دارد كه انجام تكاليف خود را به صورت نسخه برداري و بازگرداندن (copy Paste) انجام دهند. به عبارت ديگر؛ انجام تكليف اغلب موارد توسط يك يا دو نفر انجام مي‌گيريد و بقيه فراگيران اين مطالب را به عنوان عملكرد شخصي خود در سامانه بارگذاري مي‌كنند. به عنوان نمونه؛ ارائه تكليف درسي در واحد ميكروب شناسي در پنج رشته مختلف تحصيلي دانشجويان دانشكده علوم پزشكي لارستان انجام گرفت. ماهيت اصلي اين واحد درسي در همه گروه‌ها؛ تاحدود زيادي يكسان بود و سرفصل‌ها در اغلب رشته‌هاي تحصيلي همپوشاني داشتند. به همين دليل؛ تكاليف درسي تعيين شده نيز در اغلب موارد يكسان بود. اين تكاليف حداقل در يك رشته تحصيلي مي‌بايستي يكسان درنظر گرفته مي‌شد؛ تا ارزيابي دانشجويان دچار مشكل نگردد. لذا از ابتداي نيم سال تحصيلي جديد، ارائه تكاليف به صورت هفتگي يا ماهيانه در نظر گرفته شد. بررسي بازخورد دانشجويان نشان مي‌داد كه گاهي فراگيران، حتي جملات برداشت شده از ديگران را يك‌بار نيز روخواني نكرده و عين مطالب را به عنوان تكليف درسي خود ارائه مي‌دادند. وجود اشتباه‌هاي علمي و نگارشي در تكاليف ارائه دهندگان مشهود بود. زيرا اين خطا و اشتباه را اغلب فراگيران به صورت مشابه تكرار مي‌كردند. بنظر مي‌رسد كه ارائه دروس به صورت مجازي، فراگيران را حتي از حداقل فعاليت و فراگيري نيز دور كرده است و ادامه اين روند مي‌تواند، صدمات جبران ناپذيري به آموزش كشور وارد نمايد، به طوري كه در برخي مطالعات كه نظرات والدين را جويا شده‌اند، از جمله معايبي كه ذكر كرده اند، ناكارآمدي تكاليف درسي است [10]. استفاده از روش‌هاي تلفيقي آموزش مجازي و الزام دانشجويان به حضور در كلاس مجازي تاحدودي مشكل را به صورت موقت برطرف خواهد كرد [11]. آزمون هاي مجازي و مشكلات متعدد اين فرآيند، از جمله تقلب در آن ؛ به عنوان يكي از عوامل تهديدكننده يادگيري در دانشجويان مطرح است [12] استفاده از آموزش مجازي نيز به اشكال و روش‌هاي مختلف وجود دارد كه بايستي با بررسي دقيق آنها، نمونه‌اي كه با فضاي آموزشي ايران سازگاري بيش‌تري دارد، انتخاب و مورد استفاده قرار گيرد [13]. با آرام‌تر شدن روند بيماري كوويد19 و فراهم كردن شرايط خوابگاهي مناسب؛ لزوم بازگشت به فضاي آموزشي و آموزش چهره به چهره؛ بيش از پيش احساس شده و الزام آور خواهد بود.