زعفران و تغيير اقليم؛ نگاهي به تغييرات نياز آبي آن با استفاده از روش الگوريتم‌هاي هوشمند

اين مطالعه اثرات تغيير اقليم بر نياز آبي گياه زعفران را در 13 منطقه ي خراسان جنوبي و خراسان رضوي براي سه دوره ي زماني 2030-2050، 2055-2075 و 2080-2100 با استفاده از الگوريتم هاي تركيبي ANN-NSGA-II و ANN-ICA بررسي مي كند. اين تحقيق براي اولين بار به محاسبه نياز آبي زعفران براساس تغيير اقليم با استفاده از مدل هاي CMIP6 و سناريوهاي SSP245 و SSP585 پرداخته است. علاوه بر آن براي اولين بار به محاسبه پارامترهاي اصلي مدل هاي CMIP6 براي پيشنمايي متغيرهاي اقليمي پرداخته است. براي ريزگرداني و درون يابي فضايي داده هاي CMIP6 به ترتيب از روش ريزگرداني آماري و تكنيك وزن دهي فاصله معكوس استفاده شد. از مدل ANN-NSGA-II براي انتخاب پارامترهاي مناسب و از مدل ANN-ICA براي پيشنمايي آينده متغيرهاي اقليمي و درنهايت از مدل كراپ وات براي محاسبه نياز آبي زعفران استفاده شد. نتايج انتخاب پارامترها نشان داد، پارامترهاي Hfls و Hfss در 90 درصد موارد براي پيشنمايي آينده انتخاب شدند. ميانگين درصد كاهش بارش و افزايش دماي بيشينه و كمينه مدل هاي GFDL-CM4، MIROC6 و NorESM2-LM در سناريو SSP245 به ترتيب برابر با (8.6، 1-، 10)، (10، 5.7، 8.7) و (6.6، 0.6، 9.1) و در سناريو SSP585 به ترتيب برابر با (5.7، 5.6، 13)، (12، 2.4، 11.6) و (8.2، 4.7، 17.3) محاسبه شد. نياز آبي در 90 درصد ايستگاه ها، GCMs و سناريوها نسبت به دوره ي پايه افزايش يافت. بيشترين افزايش نياز آبي در گلمكان به ميزان 87.1 ميليمتر براي مدل MIROC6 و دوره ي زماني 2055-2075 بدست آمد.