نقش عناصرغذايي و پارازيتوئيد در برهم‌كنش بين شته جاليز و زنبور پارازيتوئيد Aphidius matricariae

براي فهم بهتر راهبردهاي پايدار مديريت شته جاليز (Aphis gossypii Glover (Hemiptera: Aphididae)) ضروري است كه نقش نيروهاي رو به بالا و رو به پايين بر پويايي جمعيت آن تعيين شود. در مطالعه حاضر، اثرات كوددهي (نيروهاي رو به بالا) و پارازيتوئيد (نيروهاي رو به پايين) روي نوسانات جمعيت شته جاليز و پارازيتوئيد آن (Aphidius matricariae Haliday (Hymenoptera: Braconidae)) بررسي شد. يك آزمايش فاكتوريل با دو فاكتور كوددهي (0، 0.5 و 1 گرم از يك كود كامل در بوته در هر نوبت كوددهي) و رهاسازي اوليه پارازيتوئيد (0، 2 و 10 عدد ماده يك روزه و جفت گيري كرده A. matricariae در هر قفس) انجام شد. آزمايش با يك گياه خيار 5 هفته اي و 10 حشره بالغ شته شروع و پس از يك نسل شته، ماده هاي يك روزه جفت گيري كرده زنبور به قفس ها معرفي شد. تيمارها چهار بار در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي تكرار و در محيط ثابت استاندارد نگهداري شدند. تعداد شته و زنبور بالغ زنده به طور هفتگي تا اتمام دو نسل كامل پارازيتوئيد ثبت شد. نتايج نشان داد كه افزايش سطح كوددهي، موجب افزايش تراكم جمعيت شته جاليز و درصد پارازيتيسم آن شد، ولي تاثيري روي اندازه جمعيت پارازيتوئيد نداشت. هم چنين، رهاسازي پارازيتوئيد منجر به افزايش تراكم پارازيتوئيد و درصد پارازيتيسم شد، ولي باعث كاهش اندازه جمعيت شته جاليز شد. برهم كنش دو فاكتور تنها روي جمعيت شته جاليز تاثير داشت. اين يافته ها نشان مي دهد كه نيروهاي رو به بالا و رو به پايين نقش مهمي در تنظيم جمعيت شته جاليز ايفا مي كنند كه بايد در مديريت اين آفت لحاظ شود.