بررسي ارزش غذايي و دارويي خرما از ديدگاه علم پزشكي و طب- اسلامي

هدف خرما يكي از قديمي‌ترين غذاهاي دارويي است كه حاوي قندهاي طبيعي (ساكارز، گلوكز و فروكتوز)، ويتامين‌ها، مواد معدني، تركيبات فنلي و آنتي‌اكسيداني بالاست. طيف وسيعي از متابوليت‌هاي ثانويه در خرما شامل آنتوسيانين‌ها، كاروتنوئيدها، فلاونوئيدها، اسيد فنوليك، پروسيانيدين و استرول وجود دارند. اين تركيبات فعال زيستي داراي خاصيت آنتي‌اكسيداني، ضدميكروبي، ضدسرطان، ضدالتهاب و محافظت از كبد هستند. هدف از اين پژوهش بررسي ارزش دارويي‌ و غذايي خرما در پزشكي نوين و طب سنتي (ايراني‌اسلامي) است. روش ها در اين مطالعه مروري متون برگزيده طب سنتي‌اسلامي و تمامي مقالات ثبت‌شده در پايگاه‌هاي اطلاعاتي علمي معتبر (پابمد، مگ‌ايران، آويد، گوگل‌اسكالر، قرآن، مخزن الادويه) طي سال‌هاي 2010 تا 2021، با در نظر گرفتن كليد‌واژه‌هاي تخصصي و عمومي در قسمت آزمايش‌هاي باليني انسان و بيماري‌هاي مشترك (زنان، قلبي‌عروقي، التهاب گوارشي و مغز) جست‌وجو و بررسي شدند. يافته ها با توجه به خواص آنتي‌اكسيداني (فلاونوئيدي و پلي‌فنولي) خرما، اين ميوه براي حفظ سلامت قلبي‌عروقي، باروري، رفع التهاب، بهبود كاركرد دستگاه گوارش و سلامت مغز هم در پزشكي نوين و هم در طب‌ سنتي، اعم از طب ‌سنتي عمومي، يوناني، رومي، ايراني، چيني و هند استفاده مي‌شود. همچنين جهت رفع ضعف، بي‌ثباتي حافظه، تب، درد، اختلالات عصبي، ناباوري زنان و مردان، سياه‌سرفه، دردهاي مثانه و براي آرام‌بخشي و به‌عنوان خلط‌آور، ملين و ادرارآور معرفي شده است. در متون ‌اسلامي و قرآن‌كريم (در سوره مباركه مريم) به خرما اشاره شده است. اين ميوه باعث تقويت انقباض و عضلات دهانه رحم در ماه‌هاي آخر حاملگي مي‌شود. همچنين باعث كاهش فشار خون در زنان باردار براي مدت‌زمان كوتاهي مي‌شود كه موجب كاهش ميزان خونريزي در حين زايمان مي‌شود. نتيجه گيري نتايج اين پژوهش مروري حاكي از اهميت ارزش دارويي و تغذيه‌اي خرما در بهبود فعاليت‌هاي متابوليكي بدن، به‌خصوص عملكرد قلب، باروري و دستگاه گوارش است.