تأثير تمرين هوازي و عصاره خارخاسك بر برخي از شاخص‌هاي استرس اكسيداتيو و آپوپتوز ريه رت‌هاي نر مسموم‌شده با پراكسيد هيدروژن

مقدمه: استرس اكسيداتيو و آپوپتوز ناشي از مسموميت پراكسيد هيدروژن تأثير عمده‌اي در مكانيسم‌هاي فيزيولوژيكي و پاتوفيزيولوژيكي ريه دارد. هدف اين مطالعه بررسي تأثير تمرين هوازي و عصاره خارخاسك بر برخي شاخص‌هاي استرس اكسيداتيو و آپوپتوز بافت ريه رت‌هاي نر نژاد ويستار مسموم شده بود. مواد و روش‌ها: در يك طرح تجربي 49 سر موش‌ 10 تا 12 هفته‌اي بطور تصادفي در 7 گروه: كنترل، مسموميت، مسموميت+ تمرين، مسموميت+ خارخاسك1 (5 ميلي‌گرم/ كيلوگرم وزن بدن)، مسموميت+ خارخاسك2 (10 ميلي‌گرم/ كيلوگرم وزن بدن)، مسموميت+ تمرين+ خارخاسك1، مسموميت+ تمرين+ خارخاسك2 تقسيم شدند. برنامه تمرين هوازي شامل هشت هفته (5 روز در هفته) دويدن روي نوارگردان با سرعت 20 متر در دقيقه و به مدت 60 دقيقه در هر جلسه بود. عصاره الكلي پس از تهيه با دوزهاي 5 و 10 ميلي‌گرم به ازاي هر كيلوگرم وزن بدن به حيوانات هدف در طي هشت هفته بصورت گاواژ تجويز شد. مقادير سرمي شاخص‌هاي استرس اكسيداتيو با كيت‌هاي ويژه و ميزان بيان شاخص هاي آپوپتوزي بافت ريه با روش ايمنوهيستوشيمي اندازه‌گيري شد. فرضيات پژوهش با استفاده از آزمون تحليل واريانس دوراهه و آزمون تعقيبي LSD در سطح معناداري 0/05 تحليل شد. يافته‌ها: 8 هفته تمرين هوازي باعث افزايش معنادار آدنوزين تري فسفات (F=19.238, P=0.002, ƞ^2=0.468) و كاهش معنادار غلظت سيتوكروم c (F=68.970, P=0.001, ƞ^2=0.697)، و توازن پرواكسيدان آنتي اكسيدان (F=12.025, P=0.001, ƞ^2=0.464) ريوي شد. در حاليكه اثر معني‌داري بر مقادير مالون دي آلدئيد (F=1.067, P=0.169, ƞ^2=0.044) نداشت. دريافت دو دوز عصاره خارخاسك موجب كاهش معنادار توازن شاخص پرواكسيدان آنتي اكسيدان (F=10.118, P=0.001, ƞ^2=0.403) و دريافت 10 ميلي‌گرم آن موجب افزايش آدنوزين تري فسفات (F=35.040, P=0.001, ƞ^2=0.701) و كاهش معنادار غلظت سيتوكرومC (F=13.730, P=0.004, ƞ^2=0.417) و مالون دي آلدئيد (F=5.824, P=0.002, ƞ^2=0.372) شد. پس از دريافت خارخاسك و 8 هفته تمرين هوازي ميزان بيان پروئينBax (F=54.247, P=0.001, ƞ^2=0.804; F=51.201, P=0.002, ƞ^2=0.754) و كاسپاز 3 (F= 49.118, P=0.003, ƞ^2=0.504; F=49.001, P=0.004, ƞ^2=0.498) به صورت معناداري كاهش يافت، در حاليكه ميزان بيان(F=63.014, P=0.001, ƞ^2=0.815; F=50.112, P=0.003, ƞ^2=0.706) افزايش يافت. بيشترين تغييرات شاخص‌هاي ارزيابي شده هنگام تركيب تمرين هوازي با 10 ميلي‌گرم عصاره خارخاسك مشاهده شد. نتيجه‌گيري: ظاهراً 8 هفته تمرين هوازي راهكار مناسبي براي كاهش عوارض استرس اكسيداتيو و آپوپتوز ناشي از مسموميت با پراكسيد هيدروژن است. در عين حال اثرات عصاره خارخاسك ممكن است در مواردي وابسته به دوز باشد. علي‌رغم اينكه تعامل تمرين هوازي با خارخاسك نتايج بهتري در كنترل آنزيم‌هاي استرس اكسيداتيو و عوامل آپوپتوز ريوي دارد، اما براي كسب نتايج بهتر بايد از دوره‌هاي تمريني طولاني‌ و دوزهاي دارويي بيشتر استفاده كرد.