مدل‌سازي كمي تغييرات زماني – مكاني نگهداشت و پتانسيل فرسايش خاك و توليد رسوب (منطقه موردمطالعه حوضه‌هاي آبخيز لاهيجان‌چابكسر و آستانه‌كوچصفهان)

الگوي توزيع زماني و مكاني ارائه خدمات اكوسيستمي يكي از ويژگي‌هاي اساسي اكوسيستم‌ها است. يكي از خدمات اكوسيستمي مهم در رابطه بسياري از اكوسيستم‌ها ازجمله حوضه‌هاي آبخيز شمال ايران، نگهداشت خاك است. اين خدمت ارزشمند در بسياري از مناطق ازجمله حوضه‌هاي آبخيز كشورهاي درحال‌توسعه، مورد بررسي قرار نگرفته است. پژوهش حاضر با هدف بررسي تغييرات مكاني زماني فرسايش و نگهداشت خاك در سال‌هاي 2000 و 2020 انجام‌گرفته است. همچنين در اين تحقيق دو حوضه آبخيز لاهيجان چابكسر و آستانه كوچصفهان، در استان گيلان به‌عنوان منطقه موردمطالعه انتخاب‌شده است. اين حوضه‌ها از نظر اكولوژيكي نمادي از اكوسيستم درهم‌تنيده انساني و طبيعي است كه ظرفيت بالايي در ارائه انواع خدمات اكوسيستمي دارد و در سال‌هاي اخير دستخوش تغييراتي شده است. نتايج نشان مي‌دهد مقدار كل پتانسيل فرسايش خاك در منطقه موردمطالعه در سال‌هاي موردبررسي به ترتيب برابرند با 7375590 و 12648676 تن مجموعاً در حوضه هاي آبخيز مورد مطالعه برابر با 5/11 و 8/19 تن در هكتار و مقدار ارائه خدمت اكوسيستمي نگهداشت خاك در اين سال‌ها در كل حوضه آبخيز به ترتيب عبارتند از با 122243409 و 203865616 تن مجموعاً مي‌باشد. همچنين بر اساس نتايج حاصل‌شده بخش كوچكي از منطقه، بيشترين تلفات خاك و رسوب را به خود اختصاص داده‌ است. بنابراين، نتايج بر نياز فوري به اقدامات هدفمند حفاظت از خاك و آب براي اطمينان از پايداري منابع حوضه تأكيد مي‌كند.