تأثير اشعه ماورابنفش (UV-C) بر رنگيزه‌هاي فتوسنتزي و پارامترهاي بيوشيميايي گياه خرفه (Portulaca oleracea)

اشعه ماورا بنفش يك عامل غيرزنده مهم است كه مي‌تواند توليد متابوليت‌هاي ثانويه، از جمله تركيبات آنتي‌اكسيداني در گياهان را تحريك كند. تخريب لايه ازن و پيامدهاي ناشي از  آن ازجمله تابش مستقيم اشعه ماوراي بنفش بر كره زمين و اثرات آن بر گياهان زراعي و داروئي از جمله مباحثي است كه مطالعات بسيار كمي روي آن صورت گرفته است. هدف از اين پژوهش تاثير اشعه ماورا بنفش در سطوح مختلف (UVC: صفر، 100، 200، 300، 400، 500، 600 و 700 نانومتر) روي فعاليت رنگيزه‌هاي فتوسنتزي و صفات بيوشيميايي گياه خرفه در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار بررسي شد. گياهان به مدت يك هفته، به صورت يك روز در ميان و هر بار به مدت 3 دقيقه توسط دو لامپ فلورسانس با طول موج 260 نانومتر در معرض تابش فرابنفش C (در فاصله‌ي 30 سانتي‌متر از منبع نور UV با شدت 27 (وات بر متر مربع) قرار گرفتند. صفات مورد مطالعه در اين پژوهش شامل كلروفيل a، كلروفيل b، كلروفيل كل، كاروتنوئيد، فنل، فلاونوئيد و فعاليت آنتي‌اكسيداني بود. نتايج مقايسه ميانگين نشان داد كه تيمار اشعه ماورا بنفش كلروفيل a، b، كلروفيل كل، كاروتنوئيد گياه خرفه نسبت به شاهدكاهش يافت؛ اما تيمار  اشعه ماورا بنفش گياه خرفه باعث افزايش معني‌دار فنل، فلاونوئيد و آنتي‌اكسيدان نسبت به شاهد شد. تاثير دوزهاي مختلف اشعه ماورا بنفش بر فنل و آنتي‌اكسيدان گياه خرفه نشان داد كه بيشترين و كمترين UVC به‌ترتيب در 700 و 100 نانومتر بود. به طور خلاصه، اعمال تنش نوري فرابنفش به صورت كنترل شده مي‌تواند يك استراتژي جايگزين جديد براي افزايش بهره‌وري گياه دارويي خرفه ارائه دهد. تعديل نور UVC در سيستم‌هاي كشاورزي ابزاري اميدواركننده براي افزايش توليد محصولات است.