بررسي و تحليل خودكشي در متون حماسي بر اساس نظريه‌هاي قرباني

در باورهاي پيشينيان خودكشي، جنبۀ مذهبي داشته و با اهداف مختلفي انجام مي شده است. افراد باور داشتند با پيش‌كش كردن جان خود به خدايان، خدمت مي كنند و مرگشان باعث بهره مندي و رفاه جامعه مي شود يا با معشوق و ولي نعمت خود در جهان پس از مرگ، پيوند مي يابند و به بهشت مي روند. به همين دليل با اعتماد قلبي و اشتياق به استقبال مرگ مي رفتند. اين پژوهش مي كوشد به روش توصيفي-تحليلي به بررسي شيوه هاي خودكشي در متون حماسي (تا قرن هفتم) بپردازد. نتايجِ نشان مي دهد: خودكُشي، عملي خودخواسته و يكي از مصاديق قرباني انسان است و مصاديق آن در شاهنامه و گرشاسپ نامه نسبت به ساير متون حماسي برجسته تر است. خودكشي در متون حماسي به پنج روشِ زَهر خوردن، خون ريختن (بريدن سَر و دريدن پهلو)، پايين انداختن خود از بارو (دژ)، خودسوزي، و امتناع از خوردن و آشاميدن (گرسنگي) انجام مي شود و از اين ميان، خودكشي به شيوۀ خون ريختن نسبت به ساير شيوه هاي آن نمود بيش‌تري دارد و به نظر مي رسد اين امر، ريشه در انديشۀ تأثير خون در حاصل‌خيزي و باروري طبيعت دارد. در مورد بسامد و تفاوت مقاصد خودكشي در شاهنامه و گرشاسپ نامه نيز مي توان گفت: موارد خودكشي در شاهنامه بسامد بيش‌تري نسبت به گرشاسپ نامه دارد؛ اما اهداف آن در گرشاسپ نامه نسبت به شاهنامه متنوع تر است؛ خودكشي در شاهنامه اغلب به منظور سوگواري فرزند و نزديكان و دفع تهمت انجام مي شود در حالي كه اين عمل در گرشاسپ نامه اغلب با هدف باروري و فراواني طبيعت، رضايت بتان، پيش بيني حوادث آينده و جلبِ رضايت خداوند انجام مي گيرد.