تحليل رفتار بودجه‌ريزي ذهني خانوارها براساس تئوري رفتار برنامه‌ريزي شده

بودجه ريزي ذهني از جمله موضوعات حوزه اقتصاد رفتاري بوده و بر جنبه هاي روانشناسي حسابداري مالي تاكيد دارد. بودجه ريزي ذهني مي تواند نقش بسزائي در مديريت مالي شخصي داشته باشد. هدف پژوهش حاضر تحليل رفتار بودجه ريزي ذهني خانوارها براساس رويكرد تئوري رفتار برنامه ريزي شده است. پژوهش حاضر برحسب روش انجام كار توصيفي و از نوع پيمايشي و به لحاظ هدف كاربردي است. جامعه آماري پژوهش حاضر خانوارهاي استان كردستان بودند كه به روش نمونه گيري در دسترس انتخاب شدند. در پژوهش حاضر از پرسشنامه براي گردآوري داده هاي مورد نياز استفاده شده است. روايي محتوايي پرسشنامه با نظر پانلي از متخصصان و كارشناسان تاييد شد. به منظور بررسي روايي سازه (شامل روايي همگرا و واگرا) و پايايي ابزار تحقيق (پايايي مركب و ميانگين واريانس استخراج شده) و برآورد مدل اندازه گيري پژوهش از تحليل عاملي اكتشافي و تاييدي از طريق نرم افزارهاي SPSS نسخه 26 و AMOS نسخه 24 استفاده شده است. از مدل سازي معادلات ساختاري براي آزمون فرضيات استفاده شده است. تحليل عاملي اكتشافي منجر به كشف پنج عامل (نگرش، هنجارهاي ذهني، كنترل رفتاري ادراك شده، قصد بودجه ريزي ذهني و رفتار بودجه ريزي ذهني) از 21 مولفه مورد مطالعه گرديد. اين پنج عامل جمعاً قادر به تبيين 63 درصد از واريانس كل بودند. تحليل عاملي تاييدي تعداد عامل ها و بارهاي عاملي متغيرها را تاييد كرد. هر پنج فرضيه پژوهش تاييد شدند. ميزان تاثيرپذيري متغير قصد بودجه ريزي ذهني از ساير متغيرها به ترتيب اهميت عبارت بود از: نگرش، كنترل رفتاري ادراك شده و هنجارهاي ذهني. بعلاوه، اثر متغيرهاي جمعيت شناختي جنسيت، سن، تحصيلات، تاهل، اشتغال، درآمد و تجربه كاري نيز به عنوان متغيرهاي تعديل گر در ارزيابي مدنظر قرار گرفتند. براي نمونه وضعيت متغيرهاي نگرش، هنجارهاي ذهني و رفتار بودجه ريزي ذهني در ميان سنين مختلف متفاوت بود. نتايج پژوهش حاضر نشان داد بودجه ريزي ذهني مي تواند موجبات توسعه و تقويت رفتار مالي خانوارها را فراهم نمايد.