كاربرد اصطلاحات پزشكي بعنوان ويژگي سبكي در اشعار اجتماعي سياسي اديب الممالك فراهاني

زمينه و هدف: از ديرباز شاعران پارسي قشر فرهيختۀ جامعۀ خويش بشمار مي‌آمدند و در مضمون‌پردازيها، خلق مفاهيم، بيان آراء و انديشه هاي خود از اصطلاحات علوم متداول عصر خويش بگونه هاي مختلف بهره جسته اند. يكي از اين فرهيختگان اديب الممالك فراهاني، شاعر سرشناس عصر مشروطه و پروردۀ مكتب بازگشت ادبي، است كه اصطلاحات علمي را بطرز خاص و هنرمندانه اي در خدمت اشعار سياسي اجتماعي عصر خويش بكار برده است و تاكنون در هيچ پژوهشي به اين شاخصه، بعنوان يكي از مؤلفه هاي اصلي سبك وي پرداخته نشده است. لذا در اين مقاله كوشش شده به كاربرد اصطلاحات پزشكي در اشعار سياسي اجتماعي اديب الممالك فراهاني بعنوان ويژگي سبكي پرداخته شود، كه علاوه بر ارزش علمي ادبي ميتواند سبك شعري و جنبه هاي فكري اين شاعر را بازنماياند. روش مطالعه: اين مقاله با روش توصيفي-تحليلي انجام شده است و انجام اين پژوهش به كمك مراجع و مآخذ موجود و مرتبط با زندگي، شعر، سبك و انديشه هاي سياسي اجتماعي اديب الممالك فراهاني، همچنين منابع كهن و جديد مربوط به اصطلاحات طبي- دارويي صورت گرفته است. يافته ها: بر پايۀ تحقيقات صورت گرفته در ارتباط با سبك شعري اديب الممالك فراهاني، گروهي از پژوهشگران، سبك وي را خراساني عراقي معرفي نمودند؛ درحاليكه دراشعار وي گاه نشانه هايي مبني بر پيروي از سبك آذربايجاني از جمله كاربرد گستردۀ اصطلاحات علمي، عواطف ملي-ميهني، هجوهاي تند و كوبنده، دشواري و پيچيدگي شعر، شكوه و شكايت از زمانه را نيز ميتوان مشاهده كرد كه بيانگر اقتباس او از اين سبك ميباشد. همچنين كاربرد اصطلاحات طبي در خدمت شگردهاي ادبي، بويژه تمثيلهاي فراوان بمنظور خلق اشعار بديع سياسي اجتماعي، ميتواند بعنوان يكي از مؤلفه هاي اصلي سبك اديب الممالك فراهاني درنظر گرفته شود. نتيجه گيري: اگرچه شعر اديب الممالك نمودار وسعت معلومات ادبي و محفوظات فراوان وي است، بهره جويي شاعر از اصطلاحات علمي و بويژه طبي در اشعار اجتماعي-سياسي، اساساً جنبۀ تفاخر و برخ كشيدن دانش وي را نداشته است و در پرداخت آنها بيش از مفاهيم علمي-آموزشي، جنبه هاي ادبي و هنري بمنظور انتقال مفاهيم اجتماعي سياسي عصر شاعر و در جهت اهداف مشخصي از جمله هجو، شكوه و مدح صورت گرفته است.