بررسي تأثير شاه شجاع بر اشعار حافظ و شعر قرن هشتم

پيشينه و اهداف: شاه شجاع (733-786 ه.ق) سرآمدترين پادشاه خاندان مظفر و از بزرگترين پادشاهان قرن هشتم در ايران است. او به شعر و ادب و تربيت علما و شاعران علاقه داشته و بسياري از آنان را در دربار خود گرد آورده بود. او مخاطب اصلي اشعار حافظ است. در اين مقاله بر آنيم به نقش و تأثير شاه شجاع بر اشعار حافظ بپردازيم. براي اين منظور ضمن معرفي شاه شجاع و بيان نقش او در روند علمي و ادبي قرن هشتم، به ارائۀ دو غزل تازه يافت شده از او پرداختيم و اين دو غزل را از نظر سبكي با دو غزل از حافظ كه در استقبال از همين دو غزل شاه شجاع سروده شده است، مقايسه كرديم. روش مطالعه: پژوهش پيش رو مطالعه اي نظري به شيوۀ پژوهش كتابخانه اي است. محدوده و جامعۀ مورد مطالعه، كتابهاي مربوط به تاريخ، ادبيات و شعر قرن هشتم و نيز نسخه هاي خطي‌اي بوده كه اشعاري از شاه شجاع را در خود گنجانده است. يافته ها: از شاه شجاع ديواني شامل اشعار عربي و فارسي و نيز نامه هايي بجا مانده كه از شناخت وي از شعر شاعران بزرگي چون سعدي و فردوسي حكايت دارد و حتي اشعاري از اين شاعران را تضمين كرده و دستي نيز در نقد شعر داشته است. نتيجه گيري: شاه شجاع بعنوان مخاطبي فرهيخته و اهل ذوق و ادب، علاوه بر فهميدن اشعار حافظ و ديگر شاعران، در شكل گيري و نوع شعر آنها نيز بي تأثير نبوده است؛ بگونه اي كه حافظ دو غزل در استقبال از غزلهاي او سروده است، سلمان ساوجي مطلع قصيدۀ خود را بدليل انتقاد شاه شجاع تغيير داده و عزالدين مطهر پنج بيت از ابيات شاه شجاع را در قصيدۀ خود تضمين كرده است.