ويژگي‌هاي كاني‌شناسي، شيمي كاني‌ها و ميانبارهاي سيال كانسار اسكارن آهن معدن‌جو، ناحيه معدني سنگان، شمال‌شرق ايران

گستره آهن معدن جو، از آنومالي هاي شرقي مجموعه‌ي كانسارهاي سنگ آهن در ناحيه‌ي معدني سنگان است. اين پهنه در انتهاي بخش شرقي كمان آتشفشاني- نفوذي سنوزوئيك البرز واقع است. زمين شناسي پهنه شامل ماسه‌سنگ شيلي، مادستون آهكي و ماسه سنگ هاي ژوراسيك، سنگ آهك ميكرواسپارايتي تا اسپارايتي و سنگ آهك دولوميتي كرتاسه بالاييو توالي‌هاي توفي و گدازه‌اي ائوسن بالايي و سنگ‌هاي اسكارني ائوسن ميانيو رسوبات كواترنري است. مهم‌ترين رخداد در پهنه معدن‌جو نفوذ سيال‌هاي آهن‌دار در سازندهاي تخريبي و كربناتي، اسكارن‌زايي و كانه‌زايي آهن است و با وجود منيتيت و كاني‌هاي كالك‌سيليكاتي مشخص مي‌شود. مناطق اسكارن بر اساس نوع و فراواني كالك‌سيليكات‌ها شامل اليوين- پيروكسن- گارنت اسكارن، گارنت- پيروكسن اسكارن، گارنت اسكارن، پيروكسن- ولاستونيت- منيتيت اسكارن، منيتيت اسكارن، فلوگوپيت اسكارن، ترموليت- اكتينوليت اسكارنو اپيدوت اسكارن است. كانه‌زايي آهن به صورت توده اي، نواري، رگه- رگچه اي، برشيو دانه پراكنده بيشتر در سنگ‌آهك و دولوميت كرتاسه بالايي و در امتداد گستره گسلي با روند شمال‌شرق- جنوب‌غرب رخ داده است. منيتيت كانه اصلي است و با پيريت، كالكوپيريت، پيروتيتو كاني‌هاي ثانويه آهن همراهي مي‌شود. تركيب گارنت‌هاي معدن جو از نوع آندراديت- گروسولار (بيشتر آندراديت)، پيروكسن‌ها از نوع ديوپسيد- هدنبرگيت (بيشتر ديوپسيد)و اليوين‌ها از نوع فورستريت است. مطالعه دما- فشارسنجي بر اساس شيمي پيروكسن، دماي تبلور پيروكسن ها ي پهنه را بين 458 تا 689 درجه سانتي گراد، فشار 2.21 كيلوبارو عمق تبلور از يك تا 2.5 كيلومتر مشخص مي‌كند. مطالعه ميانبارهاي سيال سه مرحله پاراژنتيك اصلي را در تشكيل اسكارن و نهشت مواد معدني، در كانسار معدن‌جو مشخص مي‌كند: 1) مرحله پيش‌رونده با تشكيل پيروكسن و گارنت‌هاي پيش‌رونده در دماي 330 تا 410 درجه سانتي‌گراد با شوري سيال بين 33 تا 58 درصد وزني معادل نمكNaCl ، 2) مرحله پس‌رونده با پيدايش گارنت‌هاي تاخيري، ترموليت- اكتينوليت و كلسيت مرحله تاخيري در دماي 120 تا 300 درجه سانتي‌گراد با شوري سيال 16 تا 49 درصد وزني معادلNaCl و 3) مرحله پس از كانه‌زائي با رگه‌هاي كلسيت و بندرت كوارتز كه در دماي 95 تا 190 درجه سانتي‌گراد با دامنه شوري 2 تا 15 درصد وزني معادل NaCl بوجود آمده است. آميختگي سيال‌ها، جوشش، رقيق شدگي با آب‌هاي جوي و كاهش دما مكانيسم احتمالي براي تشكيل كانسنگ‌هاي آهن مي‌باشد. در نهايت، كانه‌زايي آهن معدن جو بعنوان كانسار آهن اگزواسكارن منيزيمي معرفي مي‌شود.