شناسايي و مقايسه تركيبات شيميايي مواد استخراجي چوب و پوست چنار (Platanus orientalis) دست كاشت با استفاده از فنون كروماتوگرافي گازي و طيف‌سنجي جرمي (GC/MS)

چنار (Platanus orientalis) يكي از درختاني است كه در پارك ها و فضاهاي سبز شهري و جنگل هاي اطراف شهر تهران و همچنين ساير شهرهاي ايران كاشته مي شود. اين تحقيق با هدف شناسايي و مقايسه اجزاء شيميايي مواد استخراجي موجود در چوب و پوست چنار دست كاشت انجام شد. به همين منظور، تعداد سه اصله درخت چنار دست كاشت به صورت تصادفي از منطقه شهري تهران انتخاب و قطع گرديد. از هر درخت سه ديسك تهيه و طبق آزمون هاي استاندارد TAPPI ابتدا آرد چوب تهيه گرديد و بعد مواد استخراجي توسط حلال استن از آرد چوب جداسازي شد. براي شناسايي اجزاي مواد استخراجي، حدود يك ميلي‌گرم از اين مواد با 30 ميكرو ليتر  BSTFAمخلوط گرديد و از يك دستگاه كروماتوگرافي گازي متصل به طيف‌سنجي جرمي ((MS با آشكارساز براي آناليز نمونه‌ها استفاده شد. بدين منظور، نمونه‌ها توسط سرنگ هميلتون به بخشInjetion  دستگاه GC/MS تزريق گرديد. شناسايي تركيبات با توجه به دياگرام‌هاي GC، فراواني و زمان بازداري هر تركيب، محاسبه ضريب كوارتز و جدول آدامز انجام شد. نتايج اين تحقيق نشان داد كه مواد استخراجي چوب و پوست چنار به‌ترتيب 3.9 و 16.6 درصد است. نتايج حاصل از GCMS نيز نشان داد كه در چوب چنار 17 تركيب وجود دارد، به‌طوري‌كه هگزا دكانوئيك اسيد (22.18%)، هپتا دكان(8) كربوكسيليك اسيد (15.24%) و 2،1بنزن دي كربوكسيليك اسيد (12.08%) مهمترين تركيبات هستند. در پوست چنار دست كاشت نيز 41 تركيب شناسايي شد كه 9اكتا دكانوئيك اسيد (19.88%)، n هگزا دكانوئيك اسيد، 9 و 12 اكتا دكانوئيك اسيد (9.66%) و گاما سيتوسترول (2.09%) به‌عنوان مهمترين تركيبات شناسايي شده بودند. نتايج اين تحقيق نشان داد كه 6 تركيب 9-اكتا دكانوئيك اسيد، هگزادكان، دودكان، تترادكان، اي كسان و اكتادكان در چوب و پوست چنار مشترك بودند. اين تركيبات مي تواند نقش زيادي در دوام و مصارف چوب چنار داشته باشد.