اثر افزودن گياه بارهنگ كبير(Plantago major L.) برعملكرد رشد، قابليت هضم مواد مغذي و فراسنجه‌هاي شكمبه‌اي دربره هاي پرواري نژاد مهربان

سابقه و هدف: اسـتفاده از آنتـي‌بيوتيـك‌هـا و ديگر محرك‌هاي رشد به دليل احتمال ظهور مقاومت آنتي‌بيوتيكي در باكتري‌هاي بيماري‌زا و تأثيري كه مي‌تواند بر سلامت جامعه انساني داشته باشند، اتحاديۀ اروپا استفاده از آنها را در مزارع پرورشي محدود كرد. و شناسايي تركيبات جايگزين براي آنها را در اين صنعت تعيين نمـودند. استفاده از افزودني‌هايي نظير گياهان دارويي به عنوان عوامل ضد ميكروبي مي‌توانند جايگزين مناسبي در استفاده از آنتي‌بيوتيك‌ها باشند. گياهان دارويي به دليل خاصيت ضد ميكروبي باعث بهبود فرآيند هضم، تخمير و توليد حيوان مي‌شوند. آزمايش حاضر با هدف افزودن گياه بارهنگ كبير در جيره بره‌هاي پرواري بر قابليت هضم مواد مغذي، فراسنجه هاي تخمير شكمبه‌اي و عملكردي انجام شد.مواد و روش‌ها: اين پژوهش در قالب طرح كاملا تصادفي با 3 تيمار و 7 تكرار با استفاده از 21 رأس بره نر نژاد مهربان حدوداً 4 ماهه با ميانگين وزني 4/44±29/11 كيلوگرم، انجام گرديد. جيره آزمايشي بر اساس جدول احتياجات غذايي تنظيم شد. تيمارهاي آزمايشي شامل جيره شاهد و جيره‌هاي 3 و 6 درصد در ماده خشك بودند. بره‌ها به طور تصادفي به سه گروه تقسيم و پس از يك دوره عادت‌پذيري 14 روزه، به مدت 90 روز در جايگاه انفرادي پروار شدند. جهت بررسي عملكرد رشد و پروار، وزن‌كشي بره‌ها قبل از شروع آزمايش و سپس هر 15 روز يكبار قبل از تغذيه صبح با اعمال 12 ساعت گرسنگي انجام شد. براي اندازه‌گيري قابليت هضم ظاهري جيره‌ها، ماده خشك مصرفي، باقيمانده خوراك و كل مدفوع دفعي گوسفندان به صورت روزانه در طي 7 روز از اواخر دوره آزمايش ثبت گرديد. جهت بررسي غلظت اسيدهاي چرب فرار و نيتروژن آمونياكي شكمبه در پايان دوره پروار با استفاده از سوند مري از شكمبه هر دام، 50 ميلي‌ليتر مايع شكمبه جمع‌آوري شد و سپس pH نمونه‌ها توسط دستگاه pH متر اندازه‌گيري شد. غلظت اسيدهاي چرب فرار و نيتروژن آمونياكي شكمبه در پايان دوره پروار اندازه‌گيري شد. شمارش پروتوزوآهاي شكمبه طبق روش دهوريتي انجام شد.يافته‌ها: نتايج اين تحقيق نشان داد، استفاده از سطح 6 درصد بارهنگ كبير باعث افزايش فاكتورهاي عملكرد رشد نظير خوراك مصرفي روزانه، افزايش وزن روزانه، وزن نهايي كل دوره و ضريب تبديل خوراك شد. اگر چه استفاده از گياه بارهنگ كبير اثر معني‌داري بر روي قابليت هضم ظاهري ماده خشك، ماده آلي، پروتئين خام و الياف نامحلول در شوينده خنثي نداشت اما از لحاظ عددي افزايش يافت. از طرف ديگر افزودن گياه بارهنگ كبير در جيره بر مجموع و الگوي اسيدهاي چرب فرار در مايع شكمبه، غلظت نيتروژن آمونياكي و تراكم پروتوزوآ تأثير معني‌داري داشت، اما بر روي pH مايع شكمبه اثري نداشت. نتيجه‌گيري: به طور كلي اثر افزودن گياه بارهنگ كبير به خصوص در سطح 6 درصد بارهنگ كبير در جيره بره‌هاي پرواري مي‌تواند باعث بهبود عملكرد رشد و فراسنجه هاي شكمبه اي شود.