معرفي و بررسي منظومۀ حماسي جنگ خراسان: منظومه‌اي حماسي-تاريخي به پيروي از شاهنامۀ فردوسي در عصر قاجار

منظومۀ جنگ خراسان حماسه‌اي تاريخي و متعلق به نيمۀ دوم سدۀ سيزدهم هجري است كه شاعري ناشناس با تخلص «محتاج» آن را به پيروي از شاهنامۀ فردوسي سروده است. او در اين منظومه وقايع مربوط به «فتنۀ سالار» را كه در دوران حكومت ناصرالدين‌شاه قاجار از خراسان آغاز شد و حكومت مركزي را درگير كرد، در بحر متقارب به نظم كشيده است. اين مقاله ابتدا به معرفي و بررسي منظومۀ جنگ خراسان پرداخته و سپس با تحليل مؤلفه‌هاي متني و فرامتني آن نشان مي‌دهد كه براي تبيين مفاهيم شكل‌دهنده به هويت ايراني در عصر قاجار و ادوار متنهي به دورۀ معاصر، در كنار نگاه باستان‌گرايانۀ افراطي كه فقط به‌خاطر تأثير گفتمان مسلط بر عصر قاجار بيش‌تر شنيده شده است مي‌توان به انگاره‌هاي هويت ايراني جديد از خلال بررسي منظومه‌هاي حماسي متعلق به ادوار اخير توجه كرد؛ امري كه در مطالعات فرهنگي معاصر از آن غفلت شده است.