شبيه‌‌سازي و بررسي توزيع رطوبت و جبهه‌ رطوبتي در يك خاك رسي تحت آبياري قطره‌‌اي با مديريت پالسي

الگوي خيس‌‌شدگي اطراف قطره‌‌چكان آبياري عامل مهمي است كه بايد در طراحي و مديريت سامانه‌‌هاي آبياري قطره‌‌اي مورد توجه قرار گيرد. در سال‌‌هاي اخير، استفاده از مديريت پالسي در سامانه‌‌هاي آبياري قطره‌‌اي به لحاظ تأثيري كه بر توزيع رطوبت در خاك و درنتيجه رشد و توسعه‌ ريشه‌ گياه دارد، افزايش يافته‌است. در پژوهش حاضر اثر مديريت‌‌هاي مختلف آبياري قطره‌‌اي پالسي با زمان قطع و وصل مختلف بر روي ابعاد پياز رطوبتي و توزيع رطوبت در يك خاك رسي مورد بررسي قرار گرفت و عملكرد مدل عددي HYDRUS-2D در شبيه‌‌سازي توزيع رطوبت در خاك تحت شرايط مديريت پالسي نيز ارزيابي شد. بدين‌منظور تيمارهاي آزمايشي شامل سه تيمار مختلف مديريت پالسي و دو تيمار مختلف زمان قطع جريان بين پالس‌‌هاي آبياري در داخل يك جعبه خاك آزمايشگاهي اجرا شدند. نتايج نشان داد كه افزايش تعداد پالس‌‌هاي آبياري باعث افزايش 8 و 12 درصدي عمق و عرض جبهه‌ رطوبتي شد. همچنين افزايش سه برابري زمان قطع جريان نيز باعث افزايش 5/13 و 20 درصدي عمق و عرض جبهه‌ رطوبتي شكل‌‌گرفته اطراف قطره‌‌چكان آبياري در يك خاك رسي شد. باتوجه به سنگين‌بودن بافت خاك، بررسي نحوه‌ تغييرات رطوبت خاك در زمان‌‌هاي مختلف پس از شروع آبياري نشان داد كه اعمال مديريت پالسي و تقسيط عمق آبياري باعث شد رطوبت لايه‌ سحطي خاك به بيش از حد ظرفيت زراعي نرسد؛ بنابراين مي‌‌تواند شرايط مطلوب‌‌تري از لحاظ رشد در مزرعه براي گياه فراهم كند. هم‌چنين مقايسه‌ آماري مقادير شبيه‌‌سازي‌شده‌ توزيع رطوبت در خاك و ابعاد پياز رطوبتي توسط مدل عددي با مقادير اندازه‌‌گيري‌شده نشان داد كه مدل عددي HYDRUS-2D دقت مناسبي در برآورد ابعاد پياز رطوبتي (R2=0.95, 0.97) و شبيه‌‌سازي توزيع رطوبت در يك خاك رسي (RMSE=0.018) تحت سامانه‌ آبياري قطره‌‌اي پالسي دارد؛ بنابراين مي‌‌توان از مدل عددي HYDRUS-2D براي شبيه‌‌سازي جبهه‌ رطوبتي و توزيع رطوبت در خاك به‌‌منظور طراحي، مديريت و برنامه‌‌ريزي آبياري قطره‌‌اي با مديريت پالسي استفاده كرد.