نقش طبيعي‌سازي جريان در برآورد حقابه زيست‌محيطي به روش‌هاي هيدروليكي و هيدرولوژيكي

تعيين حقابه زيست‌محيطي رودخانه‌ها با استفاده از روش‌هاي هيدرولوژيكي و هيدروليكي با توجه به اطلاعات در دسترس و هزينه و زمان كمتر، بيشتر مورد توجه قرار گرفته است. نكته حائز اهميت در استفاده از اين روش‌ها، مد نظر قرار دادن شرايط طبيعي رودخانه با حذف اثر برداشت‌هاي بالادست است. براي بررسي ضرورت طبيعي‌سازي جريان و تأثير آن بر تعيين حقابه زيست‌محيطي رودخانه زاينده‌رود در محل ايستگاه سد تنظيمي (قبل از برداشت‌هاي عمده شرب، صنعت و كشاورزي) و ايستگاه ورزنه (در نزديكي تالاب گاوخوني و پس از برداشت‌ها و نفوذ آب) به عنوان مطالعه موردي انتخاب شده است. حقابه زيست‌محيطي بر اساس روش تنانت با استفاده از دبي‌هاي مشاهداتي و طبيعي شده در ايستگاه ورزنه، نشان داد كه در صورت استفاده از دبي‌هاي مشاهداتي، حقابه زيست‌محيطي در حدود 0/6 متر مكعب بر ثانيه به دست خواهد آمد كه عملاً آبي در رودخانه جريان نخواهد يافت. در صورتي كه با استفاده از دبي طبيعي شده، 16 درصد از پتانسيل رواناب حوضه به محيط زيست اختصاص خواهد يافت. حقابه زيست‌محيطي بدست آمده از روش محيط خيس شده با الگوريتم شيب منحني در ايستگاه‌‌ سد تنظيمي و ورزنه، به ترتيب 13 و 16 درصد از متوسط دبي طبيعي سالانه كل را برآورد كرده است، كه اين مقدار در محدوده نتايج قابل قبول روش تنانت اصلاح شده قرار گرفته است. در نتيجه استفاده از روش تنانت اصلاح شده به دليل سهولت در محاسبه و ارائه توزيع ماهانه حقابه زيست‌محيطي به شرط استفاده از سري زماني دبي طبيعي شده در محل ايستگاه‌هاي مورد مطالعه توصيه مي‌شود.