بين‌المللي‌سازي يكباره يا تدريجي؟ موردكاوي فرآيند بين‌المللي‌سازي سه كسب‌وكار دانش‌بنيان

مراجعه به مدل هاي بين‌المللي‌سازي رايج دنيا و نيز مشاهده فرآيند كلي آن، حاكي از تفاوت هاي عمده در اين مدل‌ها و مسير پيش‌روي شركت‌ها براي طي اين فرآيند است، به نحوي كه مي‌توان بين‌المللي‌سازي به صورت سنتي و تدريجي را در يك سوي طيف و تولد شركت‌ بين‌المللي از ابتدا، موسوم به بين‌المللي‌سازي يكباره را سوي ديگر طيف بين‌المللي‌سازي دانست. در اين مقاله برآنيم تا ضمن بررسي تجربه فرآيند بين‌المللي‌سازي سه شركت‌ دانش‌بنيان ايراني، مشابهت و افتراق آن را با مدل‌‌هاي يادشده بررسي نماييم.براي تحليل مذكور، پس از بررسي مباني نظري، از اطلاعات مستخرج از مطالعه موردي فرآيند بين‌المللي‌سازي سه شركت دانش‌بنيان فعال در حوزه سلامت در طول ده سال استفاده گرديد. در ادامه، چارچوب مفهومي تحقيق با استفاده از تكنيك تحليل محتوا در قالب بيست گام بين‌المللي‌سازي شركت‌ها در چهار دسته كلي استخراج شد. پس از تاييد چارچوب توسط گروه كانوني، پرسشنامه‌اي با استفاده از گام‌هاي شناسايي‌شده طراحي و در اختيار 46 خبره فعال در حوزه بين‌المللي‌سازي قرار گرفت. خروجي تحليل عاملي انجام شده در ادامه، مبين تأييد ابعاد چارچوب پيشنهادي توسط خبرگان است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه فرآيند بين‌المللي‌سازي در محدوده مورد مطالعه، به مدل‌هاي سنتي و گام‌به‌گام نزديك‌تر بوده و قابل تفكيك به چهار مرحله كلي مي‌باشد كه مي‌توان آن را در مراحل توانمندسازي، صادرات آزمايشي، صادرات منظم و فعال در حوزه بين‌الملل توصيف كرد.