واكاوي معناي واژه «خِمار» با تأكيد بر اقوال صحابه و تابعين

پوشش بانوان از جمله مفاهيمي است كه در قرآن كريم با واژگان متعددي مورد توجه قرار گرفته است. يكي از واژگان مربوط به پوشش، واژۀ «خمار» است كه در آيه 31 سوره نور آمده است. فقها و مفسران در معناي اين واژه اختلاف نظر دارند و اين اختلاف معنايي باعث شده نظرات و احكام متفاوتي را در خصوص پوشش سر بانوان بيان كنند. در اين ميان مفهوم واژگان و اصطلاحات به كار رفته در متن روايات مي‌تواند در درك اين مسئله راهگشا باشد. در اين مقاله تلاش مي‌شود ابتدا با بهره‌گيري از دانش ريشه‎شناسي واژگان، ريشه و معناي اين واژه در زبان‌هاي نيا واكاوي شود؛ سپس ضمن جستجو در منابع ادبيات دوره پيش از اسلام و نيز واكاوي اين واژه در منابع لغويان تلاش بر تبين گستره معنايي اين واژه در بستري تاريخي به‌عمل آمد. با جمع‌آوري و بررسي احاديث مروي از صحابه و تابعين، كه اين واژه در آن‌ها به كار رفته بود، تلاش شد اين معنا به‌طور دقيق كاويده شود و كاركرد آن به دست آيد. با ريشه‌شناسي واژه «خمار» متوجه شديم اين واژه ريشه در زبان آفروآسيايي دارد، و با پژوهش در ادبيات جاهليّت و آراي لغت‌شناسان عربي اين مفهوم در سير تاريخي خود از معناي كلي پوشش، بدون توجه به جنسيتي خاص، تا معناي پوشش سر بانوان در فرهنگ اسلامي دلالت دارد. بررسي اقوال صحابه و تابعين نيز بر مفهوم پوشش سر بانوان تأكيد دارد.