شناسايي مناطق برداشت رسوب در كانون فرسايش بادي غرب استان تهران (مطالعه موردي: شهرستان ملارد)

فرسايش بادي و توفان‌هاي گردوغبار يكي از بلاياي طبيعي است كه مناطق خشك و بياباني ايران مركزي به صورت روزافزون با آن مواجه است. همچنين مديريت نادرست در عرصه منابع طبيعي نيز بر افزايش اين پديده تأثير زيادي داشته است. يكي از اصول اوليه كنترل و مبارزه با فرسايش بادي، شناخت مناطق برداشت رسوبات است. هدف اين پژوهش شناسايي مناطق برداشت رسوبات بادي، در رخساره‌هاي منطقه ملارد در غرب استان تهران است. براساس نقشه‌هاي توپوگرافي، تصاوير ماهواره‌اي، نقشه زمين‌شناسي و همچنين بازديدهاي ميداني نقشه رخساره ژئومورفولوژيكي منطقه تهيه گرديد، سپس نمونه‌برداري انجام شد و نهايتاً در محيط GIS مورد تجزيه‌وتحليل قرار گرفت. تفسير داده‌هاي بادسنجي با استفاده از بررسي گلباد و گل‌توفان نشان داد كه جهت باد غالب و فرساينده از سمت شمال‌غربي است. نتايج حاصل از گلماسه ايستگاه‌هاي منطقه مورد مطالعه نشان‌دهنده اين است كه تغييرپذيري جهت باد شامل كم تا زياد است و ايستگاه قزوين (نزديك‌ترين ايستگاه به كانون‌هاي بحراني) داراي شدت تغييرپذيري زياد و شامل بادهاي چند جهته مركب با زاويه تند بوده است. 83 نمونه از رخساره‌هاي مختلف منطقه مورد مطالعه به روش ASTM (الك خشك) دانه‌بندي شده است. نتايج دانه‌بندي بيانگر محلي بودن منشأ برداشت است. نقشه اولويت‌بندي كانون‌هاي بحراني منطقه نشان داد كه 16.4 درصد از مساحت منطقه جزء شدت كم، 3.4 درصد شدت متوسط و 3 درصد شدت زياد را به خود اختصاص داده است. در نهايت مشخص شد كه دق رسي شور و فاقد پوشش گياهي يا با پوشش گياهي اندك شورپسندها در دشت‌سر پوشيده، بيشترين درصد ذرات حساس به فرسايش بادي را دربر گرفته است.