بررسي عوامل مؤثر بر نرخ شهرنشيني در استان هاي ايران: روش اقتصادسنجي فضايي

در مراحل مختلف تاريخي، كشورها اشكال مختلفي از شهرنشيني را با توجه به تأثيرات مختلف سياسي، اقتصادي، جغرافيايي و شرايط فرهنگي و سيستم هاي اجتماعي توسعه داده اند. مطاالعات تجربي در زمينه فاكتورهاي مؤثر بر نرخ شهرنشيني، به منظور درك ميزان، روند و الگوي شهرنشيني و همچنين پيامدهاي آن در زمينه هاي اجتماعي و اقتصادي براي هدايتِ توسعه سالم و پايدارِ آينده شهرنشيني اهميت دارد. راهبرد هاي رشد و توسعه نوين، با تمركز بر شهرها، راه را براي تغييرات ساختاري عملكردي هموار كرده است. امروزه شهرها با توجه به توسعه زيرساخت هاي اقتصاد شهري، نقشي برجسته در اقتصاد جهاني و منطقه اي بازي مي كنند. با توجه به رشد سريع شهرنشيني در ايران طي سال هاي اخير، بررسي عوامل مؤثر بر شهرنشيني از جنبه سياست گذاري در زمينه شهري مهم و ضروري است. هدف اين مطالعه بررسي اثر عوامل مؤثر بر شهرنشيني در استان هاي ايران با رويكردي اقتصادي طي دوره زماني 1396-1385 با روش اقتصادسنجي فضايي تركيبي است. نتايج بيانگر وجود خودهمبستگي فضايي و همچنين تأييد مدل دوربين فضايي (SDM) در برابر ساير روش هاي فضايي است. ساير نتايج نشان داد كه ارزش افزوده بخش هاي كشاورزي، صنعت و خدمات و نرخ بيكاري مناطق روستايي، اثرات مثبت و معني داري بر نرخ شهرنشيني در هر استان و استان هاي مجاور داشته است. همچنين شاخص قيمت مناطق و مساحت زمين هاي كشاورزي در مناطق روستايي اثر منفي و معني دار بر نرخ شهرنشيني داشته است. مطالعات آينده در اين زمينه مي توانند به بررسي مقايسه اي تأثير متغيرهاي كلان اقتصادي بر نرخ شهرنشيني در استان هاي مختلف به صورت انفرادي پرداخته و تفاوت هاي منطقه اي در نرخ شهرنشيني در مناطق مختلف را توضيح دهند.