بررسي الگوي ساختاري و معرفي سطوح جدايشي رشته كوه البرز در شمال دامغان

گستره مورد پژوهش بخشي از شرق البرز مركزي از حاشيه دشت دامغان تا گسل شمال البرز مي باشد. رشته كوه هاي البرز كه بلندي هاي شمال ايران زمين را شكل داده اند، حوضه فرو افتاده كاسپين را از پهنه ايران مركزي جدا كرده است. پوسته البرز در فاز كوهزايي سيمرين و آلپي دگرشكل شده و اين دگرشكلي تا زمان كنوني به‌طور پيوسته ادامه داشته است. اين پژوهش بر پايه داده هاي برگرفته از تصويرهاي ماهواره اي، نقشه هاي زمين‌شناسي، برداشت هاي ميداني و رسم برش هاي ساختارها و رديف هاي رسوبي تشكيل‌دهنده اين بخش از رشته كوه هاي چين و رانده البرز انجام شده است. گستره از تاقديس و ناوديس هاي زيادي تشكيل شده كه از جنوب به شمال شامل تاقديس تويه- دروار، تاقديس صبور، تاقديس تلمادره، ناوديس علي‌خاني، تاقديس تركام، تاقديس و ناوديس ببرچشمه مي باشند. تعدادي از اين ساختارها، چين هاي مرتبط با گسلش مي باشند و به‌طور معمول در اثر تداوم كوتاه شدگي و گسلش، الگوي اوليه خود را از دست داده اند. در بين اين چين ها تنها ناوديس علي خاني است كه يك چين متقارن و باز مي باشد. كاركرد گسل هاي بزرگ و به‌ويژه گسل هاي راندگي نقش بزرگي در الگوي كنوني چين هاي برشمرده بازي كرده اند. با توجه به روند ساختارها و محور چين هاي شكل گرفته فشار مؤثر بر منطقه داراي راستاي شمال، شمال غرب - جنوب، جنوب شرق است كه عمود بر اين روند مي باشد. ويژگي هاي فيزيكومكانيكي سازندهاي تشكيل‌دهنده پوسته البرز در اين گستره سبب پديد آمدن گسل هاي راندگي از سطوح گسست موجود در واحدهاي سنگي يا سطوح جدايشي شده است. شدت كوتاه شدگي و جابجايي هاي بزرگ مقياس در منطقه گاه سبب ناپديد شدن يكي از يال هاي برخي چين ها و يا حذف كامل يك ساختار چين‌خورده شده است. در اين پژوهش در رديف رسوبي تشكيل‌دهنده پوسته البرز سه سطح جدايشي در نهشته هاي پركامبرين تا ائوسن مياني شناخته و ثبت شده است.